مهندس محمد رضا حائري در جلسه سوم كارگاه " از شناخت تا طراحي خانه" كه روز سه شنبه 18 خرداد ماه در مركز هنر پژوهي نقش جهان با جمعي از هنرجويان تشكيل شد به موضوع مفهوم خانه يا خانه ي مفهوم پرداخت.

مهندس محمد رضا حائري در جلسه سوم كارگاه " از شناخت تا طراحي خانه" كه روز سه شنبه 18 خرداد ماه در مركز هنر پژوهي نقش جهان با جمعي از هنرجويان تشكيل شد به موضوع مفهوم خانه يا خانه ي مفهوم پرداخت:

تعريف خانه صرفا" هم رديف با محل سكونت نيست. بعضي كلمات با گرفتن پسوند خانه، معنا و ابعاد زيادي را در بر مي گيرد، آشپز خانه، قهوه خانه، پست خانه، تماشا خانه، چايخانه، چله خانه، چاپار خانه، زور خانه، رصد خانه و...

يعني همه ي اين كلمات بخشي از سكونت را در بر مي گيرند. معني سكونت معادل شهر است با فرهنگ.

پنج تعريف از پنج تحقيق در مورد خانه:

1- آقاي پيرنيا: ايشان تمام عمر خود را در حوزه شناخت معماري تلاش كرده اند و در تعريف خانه اين طور بيان كرده اند: خانه جاي است كه ساكنان آن در آنجا احساس ناراحتي نكنند، اندرون خانه جاي است كه زن و فرزندان در آن بسر مي برند، بايد در آن احساس خستگي نكنند.( پيرنيا1386)

2-كورگوزيه: خانه پوششي است كه در تطابق با برخي از شرايط و رابطه ي صميمي بين محيط خارج و پديده هاي زيستي انسان بر قرار مي سازد، در خانه مي بايست كه فرد يا يك خانواده زندگي كنند و در آن تفكراتشان را انجام دهند.

3-چارلز مور: خانه مركز جهان است براي ساكنانش (براي محله شاخص ترين بنا در تحكيم مكان ).

4- راكو پورت: خانه در درجه اول يك نهاد است و نه يك سازه براي كارهاي پيچيده، براي مسائل فرهنگي تحت تاثير فرهنگ است حتي از ابتدا مفهوم خانه به معناي فضاي عمل كردي محض نبوده، جنبه ي مثبت ايجاد محيطي مطلوب براي خانواده به مثابه محيط اجتماعي، به سر پناهي، خانه اشاره مي كند اما چيزي كه مهم است سر پناه بودن را وظيفه خانه مي داند كه يك نهاد اجتماعي است از روز اول انسان بخاطر اعتقاد داشتن به آيين ها و مسائل فرهنگي خانه را بوجود آورد.

5- اين تعريف از بحث هاي كه در اين كارگاه شده است بو جود آمده است: از ميان فضايي كه انسان در آن حضور مي يابد، خانه فضايي است كه آدمي بطور روزمره از آن تاثير مي گيرد و بر آن تاثير مي گذارد. و انسان احساس تعلق به فضا دارد و مجمع حواس پنج گانه در آن درگير است اولين رابطه هاي بي واسطه در آن صورت مي گيرد، خلوت همسر، فرزندان، خانواده و دوستان در آن احساس مي شود به دور از تعرض ديگران.

باستان شناسي خانه:

از 3500 سال قبل از ميلاد تا500 ميلادي هشت حوزه تمدني وجود داشته است :

بين النهرين - مصر - مديترانه شرقي- مديترانه غربي - اروپاي قاره اي- آمريكاي لاتين- ايران- هند و آفريقا

در مطالعه ي اين تمدنها مفهوم سرپناه مشخص مي شود و افرادي كه در آنها زندگي مي كنند متفاوت هستند. ر خانه چيست و كجاست؟ و با چه معاني از خانه سر و كار داريم ؟ چگونه طراحي كنيم ؟

اين سوالاتي است كه در شناخت و فهم جايگاه خانه ما را راهنمايي مي كند و در تمام طول بحث ها و جلسات با آن درگير هستيم.

چگونه زيستن:

دامنه شيوه زندگي؟

شيوه زندگي

اين مفهوم به هيچ وجه ثابت نيست، تمام اتفاقات از خورد و خوراك و اسكان و سكونت همه تغيير كرده اند و خواهند كرد و ما بايد اين عوض شدن دائم را به عنوان معمار شناسايي و بررسي كنيم .

سرزمين- شيوه ي زندگي:

لايه هاي متعدد زندگي از اين قرارند:

سرزمين ....... بستر ........ تاريخ .......... زمان

اين لايه ها به صورت يك پكيج جدا ناشدني در كنار خانه و فرهنگهاي متعدد وجود دارند و ما براي شناخت و فهم خانه به عنوان يك معمار بايد تمام اين بسترها را مورد توجه و بررسي قرار دهيم.

شيوه ي زندگي( تعامل در يگانگي) :

پوشيدن عبادت سكونت طبيعت شيوه زندگي تردد

شيوه معاشرت

شيوه زندگي در حال تجزيه:

شيوه مواجه با طبيعت ................................. شيوه معاشرت (در خانواده در جمع)

آموختن ....................................................... شيوه تردد

مطالعه ........................................................ شيوه پوشيدن ،غذا خوردن

تفكر ........................................................... شيوه سكونت

مسئله مهم در اينجا اين است كه طراحي ما مبتني بر چيست و آن را از كجا آورده ايم از روي افكار وايده هاي خودمان است يا آن را بوسيله ي مطالعه بدست آورده ايم.

اين سه مفهوم در يك مثلث، معنا و مفهوم معماري را بوجود مي آورند:

فضا خانه فعاليت مديريت

مي تواند در مقياس خانه باشد يا در مقياس شهر، به هر حال ما بايد در طراحي اين سه مسئله يا مهم را بررسي و مورد مطالعه قرار دهيم.

و در پايان جلسه بايد گفت كه: نقش معماري در دوران معاصر، هدايت آدمي به سوي تعريف مجدد خود و ثبت زواياي كشف نشده ي زندگي است.

حس آدمي اين است كه مي تواند در شرايط مختلف عكس العمل مختلف داشته باشد. مشكل ما اينجاست كه از بيرون و خارج تعريف شده ايم ما توسط خودمان تعريف نشده ايم و از نظر ديگري تعريف شده ايم.

كوشش ما بايد در مورد تعريف خودمان باشد شخصيت هر فردي با فرد ديگر متفاوت است.

مهندس حائري در ادامه تعدادي سوال براي هنر پژوهان مطرح كرد كه پيش زمينه اي براي بحث جلسه ي آينده براي آنها فراهم شود:

1- خانه به تعبير شما چيست؟

2- برآورد شما در معماري معاصر چيست؟

3- در طراحي مسكونيتان چه سمت و سوي را دنبال مي كنيد؟

4- تعبير شما از محيط امروز ايران چيست ؟

و در ساعت 19 جلسه ي سوم كارگاه از شناخت تا طراحي استاد محمد حائري به پايان رسيد.
زمان: سه شنبه18خرداد ماه 1389- ساعت 19- 15

مكان: مركز هنر پژوهي نقش جهان - سالن استاد انوار

سخنران: استاد محمد رضا حائري

گزارش: روابط عمومي مركز هنر پژوهي نقش جهان

عكس: حميد كرمي