سومين ميزگرد تخصصي مربوط به كمال‌الدين بهزاد، تحت عناوين «نگارگري سنتي» و «بهزاد پس از بهزاد» با حضور اساتيد، هنرمندان، دانشجويان و علاقمندان به هنر نگارگري برگزار شد.

به گزارش روابط عمومي فرهنگستان هنر، در اين جلسه كه به مديريت دكتر بهمن نامور مطلق برپا شد، آقايان استاد جمال‌پور، دكتر هراتي، استاد مصري‌پور، استاد مهرگان، استاد آقاميري، مهندس شريف‌زاده، دكتر احمديان و خانم‌ها دكتر مظاهري و تطهيري مقدم حضور داشته و به بحث و گفتگو پرداختند.

در ابتداي اين جلسه دكتر بهمن نامور مطلق با تسليت به دليل فاجعة بم اظهار اميدواري كرد كه به درخواست هنرمندان و همت فرهنگستان هنر نمايشگاهي برپا شود و ماحصل آن به زلزله زدگان بم اختصاص پيدا كند.

وي سپس اولين سوال جلسه را تحت عنوان ويژگي‌هاي مشترك آثار نمايشگاه « بهزاد در خاطر و خيال من» و «مروري بر آثار نگارگري معاصر ايران» و وجه تمايز آن با ديگر نمايشگاههاي فرهنگستان هنر را مطرح كرد و از اساتيد خواست نظرهاي خود را در اين زمينه بيان كنند.

مهندس شريف‌زاده در پاسخ به اين سوال ضمن اظهار اينكه در اين نمايشگاه نمونه‌هايي از پنچ نسل نگارگران ايران وجود دارد، گفت: «در اين تقسيم‌بندي اساتيدي چون هادي تجويدي از نسل اول هستند، استاد مطيع و استاد زاويه از نسل دوم، نسل سوم هم متشكل از استاتيدي چون استاد فرشچيان است، نسل چهارم امثال استاد آقاميري و استاد مهرگان هستند و سرانجام نسل پنجم كه جوانان آنرا تشكيل مي‌دهند. وي افزود: «يافتن چيزي كه همه اينها را در اين مجموعه مشترك كرده كار سختي است. ما تا ويژگي‌هاي اساسي نگارگري ايران را بررسي نكنيم،‌پيدا كردن مشتركات آن هم كار مشكلي است.

گستردگي و تنوعي كه در اين آثار وجود دارد بر اين مشكل است. اما اگر به ويژگي‌هاي نگارگري سنتي ايران و چيزي كه در طول تاريخ رخ داده توجه كنيم شايد بتوانيم،‌ نكات مشترك اين آثار را بيابيم. يكي از نگاههاي خاصي كه من در اين، آثار مي‌بينم، خيال بلند هنرمندان است، كه يكي از اصول هنري است؛ البته اين خيال در بعضي از آثار پرواز بلندتري دارد و در برخي ديگر كوتاه‌تر.»

اين عضو گروه هنرهاي سنتي فرهنگستان هنر در ادامه نكته مشترك ديگر اين آثار را توجه به ويژگي‌هاي ريزپردازانه در اين آثار عنوان كرد و گفت: « در اين آثار جزئيات، ريزه‌كاري‌ها و ظرافتي كه معمولاً در آثار نگارگري ايران وجود دارد، به صورت عام قابل تشخيص است.»

وي ادامه داد: «توجه به رنگ و شكوه رنگ‌آميزي آثار، از ويژگي‌هاي نگارگري ايران است كه در اين آثار هم ديده مي‌شود.»

در ادامه جلسه استاد آقاميري با اظهار اينكه اين نمايشگاه با نام بهزاد عجين شده گفت: « همة ما مي‌دانيم كه بهزاد بنيانگذار مكتبي در نقاشي است كه باعث شد ارزش و احترام خاصي براي هنر ما بوجود بيايد. در دورة رنسانس هنرمندان در اروپا رفورمي را بوجود مي‌آورند و هنرهاي تجسمي را به جايگاه خاصي مي‌رسانند، در خاورميانه و سرزمين ما هم نقاشي با همت والاي كمال‌الدين بهزاد حركت و شكوفايي خاصي را پيدا مي‌كند.»

وي در ادامه افزود: «ديدگاه هنرمند شرقي و بهزاد، يك ديدگاه معنوي است. بهزاد با عرفان و معنويت عجين است. او داراي بينشي خاص در عرفان و جهان بيني‌اسلامي بود.»

سپس استاد مهرگان سخنان خود را آغاز كرد و اقدام فرهنگستان هنر در خصوص همايش و نمايشگاه‌هاي نقاشي مرتبط با آن را يك اقدام بي‌نظير در عرصه فرهنگ دانست و گفت: «اين اقدام به اين دليل قابل توجه است كه ما در صد سال اخير كمي از هويت‌هاي ملي و فرهنگي دور شده بوديم و چنين اقداماتي ما را به ارزش‌هاي هنري و معنوي خودمان باز مي‌گرداند.»

وي افزود: «چيزي كه در حال حاضر مي‌تواند به نقاشي ما كمك كند تفكر است كه متأسفانه بعد از بهزاد، به دليل مهاجرت انديشمندان و متفكران ما، در اين ديار كمرنگ شد. يعني ما بايد تئوري‌هاي نظري، تفكر و چيز‌هايي كه از گذشتگانمان به ارث رسيده را با هم تركيب كنيم.»

مهرگان در ادامه ضمن اشاره به اين كه كنگره بهزاد، شروع كار در بزرگداشت هنرمندان است گفت: ما« در ادامه بزرگداشت هنرمنداني همچون سلطان محمد را درپي خواهيم داشت.»

سپس خانم دكتر مظاهري ضمن تشكر از فرهنگستان هنر به دليل كنگره كمال‌الدين بهزاد و نمايشگاههاي مربوط به اين همايش، گفت : «يكي از ويژگيهاي اين نمايشگاه، نام كمال‌الدين بهزاد است. وجه مشترك ديگر تركيب‌بندي و رنگ است؛ اما تشخيص مشتركات ديگر حتي براي من كه تئوريسين هنر هستم، بسيار مشكل است و فرصت بيشتري مي‌خواهد.»
وي افزود : «مهم اين است كه همة هنرمندان در اين نمايشگاه شيوة خاص خودشان را دارند و آنرا ارائه داده‌اند. اما واقعاً نمي‌شود، غير از رنگ، خلاقيت، تركيب‌بندي و نام نمايشگاه، ويژگي‌هاي مشترك ديگري را در اين فرصت اندك بررسي كرد.»

اين مدرس دانشگاه ادامه داد: «يكي از ويژگي‌هاي برجسته خود كمال‌الدين بهزاد، حضور وي در دربار سه پادشاه آن زمان است كه اين موضوع مبين اهميت بهزاد و هنر او است.»

در ادامه دكتر هراتي اين نمايشگاه را بسيار موفق دانست و گفت : «به اعتقاد من اين نمايشگاه گلستاني است در يك صبحگاه، با هزاران خورشيد عالم تاب.»

وي افزود : «ما براي شناخت بهزاد بايد يك مرحله بازشناسي را داشته باشيم و سپس روشي را كه بهزاد از استادش ( روح‌ا… ميرك ) آموخته بود را بررسي كنيم. به نظر من تاريخ هنر ما بايد دوباره نوشته شود؛ تاريخ هنر ما مبتني بر آثار مستندي است كه از اين بزرگان باقي مانده است.»

اين استاد دانشگاه در مورد حضور ويژگي‌هاي آثار بهزاد در اين نمايشگاه گفت : «نور و رنگ، دو ويژگي‌هاي آثار بهزاد است كه در اين نمايشگاه ديده مي شود. بهزاد نور را نماد انسان مي‌دانست و ما مي‌بينيم كه نسل‌هاي مختلف ما هم به اين معنا توجه داشته‌اند. بررسي نور در آثار ايراني، رنسانس اروپا را بوجود آورد.»

دكتر هراتي ادامه داد : «به عقيده‌ من به يمن اين نمايشگاه حرف‌هاي تازه‌اي مطرح مي‌شود و جوانان و هنرمندان يقيناً اين حركت را ادامه خواهند داد.»

استاد مصري پور نيز طي سخناني در اين جلسه ضمن اشاره به حضور عرفان در هنر بهزاد، گفت: «ما مي‌شنويم كه در جاهايي مطرح مي‌شود هنر ايراني، يك هنر دو بعدي است؛ من اين را قبول ندارم. درست است كه پرسپكتيو وجود ندارد، ولي، اين هنر دو بعدي نيست و وجه مشترك نقاشي بهزاد با نقاشي معاصر ايران همين است. غربي‌ها به دليل تفكر مادي خودشان و به دليل حضور سه بعد در دنياي مادي، اين هنر را دو بعدي مي‌ناميدند، اما در آثار بهزاد عمق وجود دارد. به نظر من مغز انسان داراي بعد چهارم است كه وقتي به عرفان مي رسد به اين مهم دست مي يابد؛ آثار بهزاد از اين جمله هستند.»

در ادامه خانم تطهيري مقدم به صحبت راجع به ويژگي‌هاي اين نمايشگاه پرداخت و يكي از اين ويژگي‌ها را در اوج بودن آثار پنج نسل نگارگران دانسته‌ و گفت : «اين آثار از جمله بهترين آثاري است كه اساتيد خلق كرده‌اند.»

وي يكي از نسخهاي نقاشي معاصر را ناديده گرفتن هنرمندان گذشته دانست و ناديده گرفته شدن بهزاد را اوج اين ضعف خواند.

سپس استاد جمال‌پور بررسي ويژگي‌هاي اين آثار را منوط به بررسي اصول نگارگري دانست و گفت : «اولين كاري كه بهزاد انجام داد اين بود كه « كمال» را به « جمال» رساند. هنر بعد از كمال به جمال مي‌رسد.»

وي ادامه راه بهزاد را بزرگترين بزرگداشت براي او دانست و افزود : «هنر ما « هگل» دارد و تدريسي نيست. خيلي از دانشجويان ما كه با « دل» به دانشگاه نرفته‌اند، به مشكل برمي‌خورند، بنابراين يكي از وظايف نهادها و فرهنگستان اشاعه اين هنر و علاقه‌مند كردن جوانان به آن است. انسانها هنري را دوست خواهند داشت كه آنرا بشناسند.»

سپس دكتر نامور مطلق برگزاري همايش « آموزش، هنر و معنويت » را در دي ماه امسال نويد داد و نظام‌هاي آموزشي، تفاوت اين نظامها و اعمال نظام‌هاي آموزشي غيربومي براي هنرهاي بومي و … را از بحث‌هايي دانست كه در اين همايش مطرح خواهد شد.

گفتني است ادامه اين جلسه با بحث و تبادل نظر اساتيد و حضار همراه بود و در انتها اساتيد به پرسش‌هاي برخي از حضار پاسخ گفتند.