«شناخت هويت شهري از ديدگاه‌هاي مختلف و به شكل نظام‌مند و به عنوان هويت ملي، يكي از برنامه‌هايي بود كه فرهنگستان هنر هميشه پيگير آن بود و بخشي از آن در پروژه هزار شهر ايراني محقق شد.»
به گزارش روابط عمومي مركز هنرپژوهي نقش جهان، وابسته به فرهنگستان هنر، دكتر بهمن نامور مطلق، دبير فرهنگستان هنر
جمهوري اسلامي ايران، كه در نشست نقد و بررسي پروژه علمي هزار شهر ايراني در جمع مديران پايگاه‌هاي پژوهشي سازمان ميراث فرهنگي، سخن مي‌گفت؛ با بيان اين مطلب افزود: «احساس ما در فرهنگستان هنر بر اين بود كه هويت ملي با هويت شهري، در ارتباط دو طرفه است و بخشي از هويت ملي در همين هويت شهري شكل مي‌گيرد. براين اساس قرار شد، به شكلي نظام‌مند، به هويت شهرهاي ايراني بپردازيم.»
به گفته نامور مطلق براي دستيابي به اين شكل نظام‌مند، چندين پروژه در فرهنگستان مطرح شده است كه توسط خود مهندس ميرحسين موسوي، رئيس فرهنگستان هنر نيز پيگري مي‌شود:« خود ايشان در چندين نشست با وزير مسكن و شهرسازي، در خصوص اهميت هويت شهري بحث و گفتگو كردند.»
دبير فرهنگستان هنر تهيه دانشنامه معماري جهان اسلام را كه با مشاركت فرهنگستان هنر و مديريت مهندس سيد محمد بهشتي در جريان
است، در ادامه همين موضوع دانست.
نامور مطلق سلسله بحث‌هاي هزار شهر ايراني كه با همكاري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و پايگاه‌هاي پژوهشي اين سازمان برگزار مي‌شود را تجربه موفقي در زمينه تعريف هويت شهري عنوان كرد و افزود:« اميدواريم اين تجربه استمرار پيدا كند و برخي از جنبه‌هاي آن متراكم‌تر و نظام‌مند‌تر باشد و از ماهي يك شهر به چندين شهر و به عدد هزار شهر ايراين در حدود و مرزهاي ايران فرهنگي و بزرگ رسيده شود.»
وي مهمترين ويژگي‌‌هاي برگزاري اين نشست‌ها را بررسي شهرها از منظرهاي مختلف، به‌خصوص ادبي، هنري و مردم‌شناسي دانست:« براي پرداختن به هويت فرهنگي شهري، بايد جوانب مختلف يك شهر را مورد بررسي قرارداد.»
نامور مطلق تهيه مطالعاتي جامع در خصوص مرزهاي فرهنگي ايران را از ساير برنامه‌هاي فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي برشمرد.
دكتر محمد موسوي، مدير پايگاه‌هاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور نيز كه در اين نشست شركت داشت، با سپاس از فرهنگستان هنر براي همكاري با سازمان ميراث فرهنگي در برگزاري چنين نشست‌هاي تخصصي گفت:« ما در ايران به لحاظ امكانات و ظرفيت‌هاي دانش، توان خوبي داريم. اما مشكلي كه وجود دارد در تجميع اين ظرفيت‌هاست كه ناشي از ضعف تاريخي و فكري ما است.»
موسوي عدم تمايل پژوهشگران و دستگاه‌هاي اجرايي به ارائه دستاوردهاي علمي و توزيع اطلاعات را يكي ديگر از ضعف‌هايي دانست كه باعث كم شدن توجه به مقوله‌هاي هويتي شده است:« جاي تاسف دارد كه هنوز بسياري از منابع علمي‌ما براي تدريس در دانشگاه‌ها در حوزه فرهنگ و به‌خصوص باستان‌شناسي، دستاوردهاي علمي‌مستشرقين است. نكته اساسي اين است كه ما با وجود تعداد زيادي باستان‌شناسان خوب ايراني، كمتر شاهد كارهاي علمي‌نوين بوديم. ما در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، اميدواريم بتوانيم با فعال كردن پايگاه‌هاي ميراث فرهنگي و حمايت از آن‌ها، دستاوردهاي علمي‌باستان‌شناسي ايراني را منتشر كنيم.»
مهندس محمد حسن محبعلي، رئيس پايگاه پژوهشي گنبد سلطانيه كه به نمايندگي از پايگاه‌هاي پژوهشي سخن مي‌گفت، با نقد نگاه برنامه ريزان شهري به موضوع بافت‌هاي فرسوده گفت: «آنچه در مسئله حفظ و حراست از بافت‌ها و فضاهاي شهري مورد توجه قرار نگرفته و نگران كننده است، موضوع جدي گرفته نشدن ديدگاه بافت قديم و جديد شهرهاست. تهران از نگاه ما يك شهر تاريخي است كه حتي گسترش آن نيز جزو بافت تاريخي آن به حساب مي‌آيد. اما برخي از مسئولان به ويژه در وزارت مسكن و شهرسازي، فاقد چنين نگرشي هستند.»
محبعلي از ميان رفتن بافت قديمي‌و تغيير در بافت شهري را اشتباه بزرگي دانست كه هويت فرهنگي را مورد تهديد قرار مي‌دهد:« بايد
در چارچوب چنين نشست‌هايي برنامه‌اي را تدوين كرد كه جلوي قوانين را كه به تخريب هويت شهرها مي‌پردازد، بگيرد. اگر ميدان نقش جهان نباشد، چگونه مي‌توان هويت شهري قديمي را توضيح داد.»
دكتر محمد تقي رهنماي، از اعضاي شوراي راهبردي پروژه هزار شهر ايراني نيز در بخشي از اين نشست گفت: «متأسفانه در اين نشست‌ها بيشتر در صدد آسيب‌شناسي شهرها از نگاه ميراث مادي بوديم. در حالي كه در حال حاضر شهرهاي ما بايد از لحاظ ميراث معنوي مورد بررسي قرار گيرند. »
به گفته رهنماي در گذشته، شهرها نماد فرهنگ متناسب بود:« هركسي كه مدتي در شهري زندگي مي‌كرد نوع رفتار اجتماعي و فرديش تغيير مي‌كرد. در حالي كه امروز شهرها توليد كننده ناهنجاري‌هاي رفتاري هستند. اين موضوعي است كه سازمان ميراث فرهنگي بايد به جد به آن بپردازد و مورد توجه قرار دهد. »
اين نشست با بحث و گفتگو مديران پايگاه‌هاي پژوهشي سازمان ميراث فرهنگي در مورد موضوعات مطرح شده و پروژه هزار شهر ايراني ادامه يافت. در انتهاي نشست نقد و بررسي پروژه هزار شهر ايراني، از مديران پايگاه‌هاي فعال ميراث فرهنگي و گردشگري تقدير شد.
بررسي و تحليل شهر تاريخي، فرهنگي ايذه (خبر)
