عليرضا اسماعيلي، مدير عامل موسسه متن، در مراسم رونمايي كتاب «فرهنگ نامه تاريخي زيبايي شناسي»، اين كتاب را جزو آثار مرجع براي دانشجويان و پژوهشگران اعلام كرد.

به گزارش روابط عمومي فرهنگستان هنر، نشست رونمايي از کتاب «فرهنگ نامه تاريخي زيبايي شناسي» نوشته «دبني تاونزند» و ترجمه فريبرز مجيدي، صبح پنج شنبه، 18 ارديبهشت در سراي اهل قلم نمايشگاه کتاب با حضور امير نصري پژوهشگر حوزه فلسفه هنر، اسماعيل پناهي پژوهشگر، فريبرز مجيدي مترجم و عليرضا اسماعيلي، مديرعامل موسسه متن برگزار شد.

در ابتداي اين نشست عليرضا اسماعيلي، مدير عامل موسسه تاليف، ترجمه و نشر آثار هنري «متن»، وابسته به فرهنگستان هنر، در خصوص فعاليت‌هاي اين انتشارات در حوزه كتاب‌هاي تخصصي هنر، سخن گفت. وي كتاب‌هاي منتشر شده در حوزه زيبايي شناسي در اين موسسه را 80 عنوان اعلام و در خصوص «فرهنگ نامه تاريخي زيبايي شناسي» تصريح كرد: « دبني تاونزند، نويسنده اين كتاب، قبل از نگارش آن چندين كتاب در حوزه زيبايي شناسي تاليف كرده و به همين دليل اين كتاب، يكي از كتاب‌هاي ارزشمندي است كه به عنوان كتاب مرجع، براي دانشجويان و پژوهشگران اين حوزه به شمار مي‌رود.»

اسماعيلي سپس با اشاره به گاهشماري كه در اين كتاب منتشر شده است، به تشريح سرفصل مباحث اين كتاب پرداخت و افزود: «گاهشماري كه در ابتداي اين كتاب منتشر شده، مربوط به مباحث زيبايي شناسي و فيلسوفان آن است كه از دوره كلاسيك و قرون وسطي تا قرون اخير را در برمي‌گيرد.»

مدير عامل موسسه متن در همين زمينه ادامه داد و افزود: «همچنين از ديگر ويژگي‌هاي اين كتاب، مقدمه مفصلي است كه به تشريح بسياري از مسايل زيبايي شناسي مي‌پردازد.»

وي در توضيح بيشتر به ديگر بخش‌هاي اين كتاب اشاره كرد و ادامه داد: «فصل اول كتاب محتوايي است كه به ديدگاه‌هاي فيلسوفان هنر، مفاهيم اساسي، مكاتب هنري پرداخته و به تشريح مفاهيم زيبايي‌شناسي در دوره‌هاي مختلف مي‌پردازد و در آخر نيز مدخل‌هاي مختلفي كه در اين كتاب از آن استفاده شده «فرهنگ نامه تاريخي زيبايي شناسي» آمده است.»

در ادامه اين نشست، امير نصري، پژوهشگر حوزه فلسفه هنر درباره اين كتاب و ديگر نمونه‌هايي كه در زبان‌هاي مختلف منتشر شده، اظهار داشت: «در زبان فارسي تاکنون فرهنگي نداشتيم كه به مقوله زيبايي شناسي يا فلسفه هنر بپردازد و ديگر کتاب‌هاي منتشر شده توسط موسسه متن مانند «دانشنامه زيبايي‌شناسي» نيز بيشتر در حکم راهنماست. اما اين کتاب براي دانشجويان دوره‌هاي تکميلي مي‌تواند مفيد باشد. مدخل‌هاي اين کتاب دقيق است. من نمونه‌اي از اين کتاب را در زبان انگليسي و آلماني ديده‌ام كه اين نمونه نسبت به دو نمونه ديگر بسيار كامل‌تر است.»

وي به عنوان اصلي كتاب اشاره كرد و افزود: «در مورد واژه «aethetics» كه زيبايي‌شناسي ترجمه شده، شما را به مقدمه كتاب ارجاع مي‌دهم؛ اما در مورد اين واژه به سه نكته اصلي اشاره خواهم كرد. ابتدا بايد توجه داشت كه اين واژه را نمي‌توان به واژه «زيبايي شناسي» برگردانيم، اما در فارسي اين واژه را به طور معمول به زيبايي شناسي ترجمه مي‌كنيم.»

اين استاد دانشگاه علامه، در تشريح بيشتر اين واژه افزود:«پيدايي واژه «aethetics» به نيمه اول قرن 18 ميلادي برمي‌گردد كه در آثار كانت مي‌خوانيم؛ اين واژه در معناي«دانش ادراك حسي» آمده است كه نمي‌شود آن را به واژه زيبايي شناسي ترجمه كنيم. در قرن نوزدهم به بعد نيز دو معناي ديگر براي اين واژه در نظر گرفته شده كه ابتدا در كتاب هگل استفاده شده و به معناي «نظرياتي است كه در پس آثار هنري» است. و در تعبير سوم نيز اين واژه به معناي «فلسفه هنر» آمده است.»

نصري به مدخل‌ها و مباحثي كه در اين كتاب آمده اشاره كرد و افزود: «با توجه به مباحث مطرح شده در كتاب، هر سه معنا، براي اين كتاب صدق مي‌كند؛ بنابراين مي‌توان از واژه «زيبايي شناسي» نيز به عنوان ترجمه واژه «aethetics» استفاده كرد.»

اين پژوهشگر ادامه داد: «به عنوان شاگرد آقاي مجيدي با برخي از معادل‌هاي کتاب اختلاف دارم که مي‌توانم درباره شان صحبت کنم. وقتي ما به فرض واژه «SUBJECTIVE» را به «ذهنيت گرايي» ترجمه مي‌کنيم خواه و ناخواه، پاره‌اي از مفاهيم اوليه‌اش را از بين برده‌ايم. ما در کتاب «زيبايي شناسي و ذهنيت» ايشان هم همين نکته را مي بينيم.

بنا بر اين گزارش، در ادامه نشست، اسماعيل پناهي، پژوهشگر حوزه فلسفه هنر نيز در اين نشست گفت: «کتاب «زيبايي شناسي ذهنيت» که آقاي مجيدي قبلا ترجمه کردند، درخشان است. ترجمه چنين اثري دشوار است؛ اما بايد به نمونه‌اي از فرهنگ نامه‌هاي فلسفي كه سراغ دارم که يکي از آن ها «فرهنگ‌نامه ريتر» است، اشاره كنم. اين کتاب را آقاي دكتر بهشتي و همکارانشان ترجمه کرده‌اند و از سوي انتشارات سمت به چاپ رسيده است. کتاب آقاي مجيدي با «فرهنگ نامه ريتر» قابل قياس نيست، چون آن کتاب را يک گروه ترجمه، به فارسي برگردانده؛ در حالي که اين کتاب به قلم يک مترجم ترجمه شده است. اين محدوديت را در نقد کتاب بايد لحاظ کرد.»

وي افزود: در قرن 18 کمتر به زيبايي شناسي هنر مي پرداختند. بعدها در تعاملاتي که بين نظريه پردازان هنر به وجود آمد، ميل به اين موضوع بيشتر شد که نظريه‌هاي زيبايي شناسي هنر را بررسي کنند. مشکل ديگري که کتاب دارد اين است که در بحث زيبايي شناسي و هنر همان گونه که نويسنده گفت، دور باطلي وجود دارد. اين موضوع مطرح است که آيا نظريه‌هاي زيبايي شناسي باعث مي‌شود، سبک‌هاي مختلف ظهور کنند يا سبک‌ها، سبب ظهور نظريه‌هاي زيبايي شناسي هستند.»

پناهي اضافه کرد: «مولف، سعي کرده در برخي از مدخل‌ها به اين موضوع بپردازد. قطعا نظريه‌هاي زيبايي‌شناسي در حوزه‌هاي ديگر نيز هست. بنابراين نظريه‌هاي زيبايي شناختي حوزه‌هاي مختلف به ما کمک مي‌کنند، از محدوديت و در انحصار ماندن براي يک مفهوم در فلسفه خارج شويم.»

فربيرز مجيدي مترجم کتاب فرهنگ نامه تاريخي زيبايي شناسي در اين مراسم اظهار کرد: «کتاب مذکور متشکل از مفاهيم زبان، زيبايي شناسي، مکتب هاي هنري و معرفي برخي شخصيت ها و فليسوفان هنر است.»

وي در خصوص فرهنگ ريتر نيز افزود: «اين فرهنگ نامه بسيار غني است؛ اما بسيار تخصصي مورد استفاده قرار مي‌گيرد، حال آنكه اين كتاب ترجمه‌اي است كه براي عموم پژوهشگران مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد.»

کتاب «فرهنگ نامه تاريخي زيبايي شناسي» نوشته دبني تاونزند و ترجمه فريبرز مجيدي با شمارگان 1500 نسخه از سوي موسسه تأليف، ترجمه و نشر آثار هنري(فرهنگستان هنر) بهار 1392 منتشر شده است.