پروفسور شریف حسین قاسمی در نشست تخصصي «معماري مناظر شهري در ايران صفوي و هند گوركاني»اظهار داشت: باغ‌سازي در هندوستان مرسوم نبوده و ساخت باغ‌ها از باغ‌هاي ايراني الگو برداري شده است تا قبل از ورود هنرمندان ايراني، هنديان با تكنيك ساخت منار، گنبد و باغ آشنا نبودند.  

به گزارش روابط عمومي فرهنگستان هنر، نشست تخصصي «معماري مناظر شهري در ايران صفوي و هند گوركاني» با حضور پروفسور شریف حسین قاسمی، استاد زبان و ادبیات فارسی و باستان‌شناس كشور هند، شنبه 2 بهمن‌ماه در سالن همايش‌هاي فرهنگستان هنر برگزار شد. در اين نشست محمدعلي معلم‌دامغاني، رئيس فرهنگستان هنر، عليرضا اسماعيلي معاون پژوهشي، اكرم پوراكي مديركل اموربين‌الملل و سرپرست مؤسسه صبا، هادي ربيعي، رئيس پژوهشكده هنر، عبدالحسين لاله، نسرين دستان، ندا اخوان اقدم، از اعضاي هيئت علمي فرهنگستان هنر، زهرا مهاجري سرپرست روابط عمومي و ناهيد اميري رئيس كتابخانه تخصصي هنر حضور داشتند.

پروفسور شریف حسین قاسمی استاد زبان و ادبيات فارسي و باستان شناس در اين نشست به ارائه پاره‌اي از توضيحات درباره زمينه‌هاي تحصيلات تكميلي خود پرداخت و در ادامه اظهار داشت: دهلي بزرگترين مركز باستان‌شناسي را دارد كه بعد از پايان دوره كارشناسي ارشد ادبيات در اين دانشگاه در رشته باستان‌شناسي تحصيل كردم. بهترين آثار معماري در دهلي وجود دارد كه چون متولد اين شهر هستم و در آنجا زندگي مي‌كنم، تمام آثار و سبك‌هاي معماري در دهلي را مورد مطالعه قرار دادم.

وي درباره منشاء پيدايش سبك معماري اسلامي در شهر دهلي گفت: اين مسئله رخدادي بزرگ درباره معماري هند محسوب مي‌شود كه نمي‌توان در يك نشست كوتاه به آن پرداخت و اجبارا بسيار مختصر به توضيح آن مي‌پردازم.

اين استاد دانشگاه در همين زمينه ادامه داد: مسلمان‌ها در قرن سيزدهم ميلادي به عنوان فرمانروا به دهلي مي‌رسند و اولين پادشاه مسلمان در اين شهر «قطب‌الدین ایبک» نام داشت كه در سال 1206 حكومت خود را در اين شهر آغاز كرد. البته پيش از اين مسلمانان در پنجاب زندگي مي‌كردند و حكومت داشتند، مانند محمود و پسرانش كه پادشاهان بزرگي در تاريخ هند محسوب مي‌شوند.

استاد برجسته دانشگاه دهلي به توضيح بيشتر در اين باره پرداخت و افزود: بااستقرار مسلمانان در دهلي، نخستين مسجد نيز با نام «قُطُب منار» در اين شهر ساخته شد كه از معروفترين بناهايي است كه در شهر دهلي قرار دارد. دهلي از پيش مركز حكومت هندوان بود و مسلمانان اين مسجد بزرگ و عظيم را به گونه‌اي بنا كردند تا اولين مركز مسلمانان باشد. البته اين مسجد نشاني از سبك هنر اسلامي ندارد، ولي بهترين معماران اين بنا را ساختند كه تا آن زمان نظير نداشت. اين مسجد داراي مناري است كه بسيار بلند و زيباست و آياتي از قرآن به خط كوفي در دورادور آن، كتيبه نگاري شده است.

اين مصحح بزرگ سپس به سلسله‌هايي از پادشاهان گوركاني و حضور مسلمانان در دهلي كه در حدود شش قرن به طول انجاميد پرداخت و يادآور شد: بيشترين و بي‌نظيرترين بناهايي كه در دهلي ساخته شد در دوره تيموريان بوده است كه معماري خاصي در آن زمان رواج داشت، در اين دوره از سنگ خارا كه سنگي بسيار ارزان و سخت به شمار مي‌رفته در ساخت بناها استفاده شده است در صورتي كه بناهاي گذشته از سنگ‌هاي مرمر استفاده مي‌كردند.

اين انديشمند بزرگ مسلمان به نخستين باغ‌هايي كه از باغ‌هاي ايراني سرچشمه مي‌گرفت اشاره و تصريح كرد: در هند هيچگاه باغ‌سازي صورت نمي‌گرفت اما در دوره همايون شاه اولين باغ به سبك باغ‌هاي ايراني بنا شد كه تا آن زمان هنديان در بناسازي خود استفاده نمي‌كردند.

وي سپس به تاريخ فرمانروايي مسلمانان در هند و حكومت شاهان ايراني در اين كشور اشاره كرد و حاصل آن را تبادل نويسندگان، شعرا و ديگر هنرمندان در دو كشور دانست و يادآور شد: بايد از مراوده و تبادل هنرمندان ايران و هند ياد كرد كه موجب انقلاب بزرگي در هند شد. اين تاثير را مي‌توان در بناهاي آن دوران مشاهده كرد كه از معماري دوران اسلامي سرچشمه گرفته است، به عنوان مثال تا آن زمان ساخت گنبد، منار و باغ در معماري هند رايج نبود و پس از مسلمانان از اين تكنيك بهره بردند. گرچه قصرها، معبدها و قلعه‌هاي بسياري از زمان هندوان در هند برجاي مانده است، اما هيچيك معماري دوره اسلامي را ندارند.

شریف حسین قاسمی به دانش معماري در ميان ايرانيان اشاره و افزود: ايراني‌ها از دانش معماري بالايي برخوردار بودند و هنرمندان ايراني كه به همراه تيمور به هند آمده بودند، بناهاي بزرگ، بي‌نظير و رفيعي را در هند ساختند، كه تا آن زمان وجود نداشت. مقبره همايون از نمونه‌هاي اين نوع معماري است كه داراي معماري برجسته و عظيمي است و حتي ساخت نمونه اين بنا مجدداً غير ممكن به نظر مي‌رسد.

پروفسور شریف حسین قاسمی با ذكر نمونه‌هاي بي‌شماري از بناهايي كه از معماري اسلامي سرچشمه گرفته با نمايش عكس‌ها و نمونه‌هاي تاريخي به تشريح بيشتر معماري اسلامي پرداخت.

اين نشست با جلسه پرسش و پاسخ به پايان رسيد.

براي اطلاع از اخبار فرهنگستان هنر به كانال ما در تلگرام بپيونديد: https://telegram.me/artacademy