|
شاهين فرهت در نخستين روز ازكارگاه «موسيقي كلاسيك و آثار آهنگسازان ايران» هارمونيزه كردن موسيقي محلي را عاملي براي جاودانگي آن دانست.
شاهين فرهت در نخستين روز ازكارگاه «موسيقي كلاسيك و آثار آهنگسازان ايران» هارمونيزه كردن موسيقي محلي را عاملي براي جاودانگي آن دانست.
به گزارش روابط عمومي فرهنگستان هنر، نخستين جلسه از كارگاه «موسيقي كلاسيك و آثار آهنگسازان ايران» با حضور « شاهين فرهت » عصر سه شنبه، 19 مهر، در مركز هنر پژوهي نقش جهان برگزار شد كه با استقبال بسيار خوبي از سوي جوانان علاقه‌مند مواجه شد و قرار است سه جلسه ديگر نيز، اين كارگاه ادامه يابد.
در ابتداي اين نشست، شاهين فرهت ضمن ابراز خرسندي از حضور جوانان شركت كننده در اين كارگاه، نسبت به چگونگي برگزاري آن سخنان خود را آغاز كرد و گفت: «موسيقي، هنري شنيداري است. در بسياري از جلسات موسيقي، بيشتر سخنراني مي‌شود، ولي در اين كارگاه سعي مي‌شود تا قطعات مختلف از آهنگسازان برجسته ايران پخش شود. اين كارگاه به صورت گفت و شنود است و در جاهايي كه نياز باشد، موسيقي زنده نيز اجرا مي‌شود.»
وي در خصوص مطالبي كه قرار است در كارگاه به آن پرداخته شود، گفت: «در اين كارگاه قرار است آثار آهنگسازان ايراني و موسيقي كلاسيك مورد بررسي قرار گيرد. منظور از موسيقي كلاسيك، موسيقي است كه از مرزها گذشته و شامل آثار نوشته شده در فرم مشخص بوده و با سازهاي خاص اجرا مي‌شود.»
خالق سمفوني بزرگ شهيد سپس در خصوص انواع موسيقي كه در ايران وجود دارد، سخنان خود را ادامه داد و بيان داشت: «هر ملتي داراي يك موسيقي لوكال يا محلي است كه مربوط به خودش است. ايران سرزمين بزرگي با فرهنگ‌هاي گوناگون است و داراي موسيقي محلي و مقامي بسيار غني است. اين نوع موسيقي از رديف دستگاهي ايران الهام گرفته و به همين سبب، هنگامي كه موسيقي نواحي خراسان و فارس را مي‌شنويم، گرچه اين دو نقطه به لحاظ فاصله‌اي بسيار از هم دور هستند ولي شباهت‌هاي زيادي را ميتوانيم در آن بيابيم.»
وي نسبت به سرنوشت موسيقي فولكور و محلي ابراز نگراني كرد و بيان داشت: «موسيقي سنتي كه داراي رديف دستگاهي است سينه به سينه به نسل‌هاي بعدي انتقال يافته است و اكنون نيز نگارش نت براي آن وجود دارد و سبب ماندگاري آن مي‌شود؛ اما فولكور ما ممكن است در دست فراموشي باشد و بايد بيشتر به آن پرداخته شده و براي آن هم نت نويسي شود. »
فرهت در همين زمينه افزود: «موسيقي فولكور داراي ملودي‌هاي زيبا و موتيف‌هاي ارزنده‌اي است و به همين سبب قابل استفاده هم براي نوازندگان و هم براي آهنگسازان است. كساني مانند روبرت گريگوريان به دليل هارمونيزه كردن آثار فولكلور به جاودانگي اين آثار كمك كردند. چون آثار فولكلور بي‌نهايت‌اند و بايد بر روي اين آثار كار شود.»
وي در خصوص موسيقي پاپ در ايران ادامه داد و افزود: «موسيقي پاپ نوع ديگري از موسيقي است كه در دوره معاصر در ايران هم وجود داشته؛ اما بسياري از آهنگ‌هايي كه امروزه با عنوان پاپ مي‌شنويم را نبايد پاپ بناميم؛ اين نوع موسيقي اصلا معلوم نيست چه نوع موسيقي است كه تاريخ مصرف هم دارد و بايد مورد آسيب شناسي قرار بگيرد.»
سپس شاهين فرهت درباره سابقه آثار آهنگسازان ايراني كه به سبك بين‌المللي موسيقي‌هايي را ساخته‌اند، گفت: «مسئله آهنگسازي در ايران با مقايسه با آهنگسازي جهاني بسيار جوان است گرچه همانطور كه گفتم، موسيقي محلي ايران داراي قدمتي طولاني‌تر از غرب است اما مسئله آهنگسازي بسيار جوان است و بر اساس اسناد موجود، قدمتي در حدود هشتاد سال دارد.»
وي در همين زمينه افزود: «ما دانشمندان بسياري در حوزه موسيقي داشتيم مانند فارابي، عبدالقادر مراغي، شيخ صفي‌الدين ارموي، ابن سينا و قطب‌الدين شيرازي كه همه از علماي بزرگ موسيقي به شمار مي‌روند؛ ولي نمي‌دانيم آهنگسازي آن‌ها چگونه بوده است يعني از آثار آن‌ها هيچ سندي وجود ندارد.»
اين استاد موسيقي درباره نخستين اسناد آهنگسازي در ايران تصريح كرد:« موسيقي ايراني در تمامي دنيا بسيار مورد علاقه است، اما متاسفانه اسناد كمي از آن وجود دارد. اولين ضبط‌هايي كه از موسيقي ما موجود است به سال‌هاي 1280 تا 1290 بر مي‌گردد كه سابقه بسيار كمي را به خود اختصاص داده است يعني سن آهنگسازي ايران در حدود 80 سال است .»
خالق سمفوني تهران نسبت به سابقه آثار آهنگسازي در فرهنگ اروپايي گفت: «در فرهنگ اروپا سابقه آهنگسازي به يك هزار و يك صد سال مي‌رسد. به همين جهت موسيقي در غرب به اشباع رسيده و اكثر تماشاچيان موسيقي كلاسيك در غرب را افراد مسن تشكيل مي‌دهند.»
وي درباره عوامل موثر در آغاز سبك‌هاي جديد هنري افزود: «دوران هنر قديم موسيقي تك صدايي و دوصدايي بوجود آمد و اولين آوزاها مربوط به گريگوري است كه تك صدايي بوده و نت‌هاي آن كه مربوط به قرن پنجم بوده هنوز نيز وجود دارد. اين موسيقي تا قرون دوازده و سيزدهم ميلادي ادامه يافت. پس از آن قرن چهاردهم ميلادي، آغاز هنر جديد بود؛ چون آهنگسازي از فرم‌هاي ساده درآمده و پيچيده‌تر شد و از تك‌صدايي به صورت چندصدايي درآمد و قرون 15 تا 18 ميلادي مقارن با آغاز رنسانس، موسيقي پيشرفت قابل ملاحظه‌اي كرد.»
فرهت در همين زمينه ادامه داد :« هارموني و چند صدايي تحول عظيمي در موسيقي بوجود آورد. كساني چون "هندل"، "ويوالدي" ،" باخ"و "اسكارلاتي" در اين دوره حضور داشتند. در همين زمان دسته كُر و سازهاي مختلف، موسيقي نمايشي، اپرا و...به وجود آمد و به اين ترتيب آهنگسازي به صورت يك رشته خاص درآمد. تمام اين تحولات زمينه‌اي براي ايجاد سبك باروك شد كه اين سبك به عنوان آغازگر موسيقي كلاسيك به شمار مي‌رود. اين سبك، سال‌هاي 1650 تا 1750 ميلادي را به خود اختصاص داد.»
وي به فرهنگ‌هاي مختلف كه تأثير به سزايي در موسيقي غرب داشته‌اند اشاره كرد و گفت: «فرهنگ آلمان، ايتاليا، روسيه و فرانسه به ترتيب بيشترين تأثير را در موسيقي كلاسيك داشتند. خصوصاً آلمان و ايتاليا كه با حضور "باخ" كه پدر فرم لقب داده شده، در اين تحولات سهم عظيمي داشت. پس از آن سال‌هاي 1750 تا 1800 شروع دوره موسيقي كلاسيك است و مسئله آهنگسازي نيز به صورت يك رشته كاملا تخصصي بوجود آمد. در اين دوره اركستر سمفونيك ايجاد شد؛ موسيقي هوموفونيك بوجود آمد؛ تمبر صدايي مورد استفاده قرار گرفت و ساز پيانو ارتقا يافت.»
خالق سمفوني خيام با اجراي زنده چند نت كوتاه، به تحولاتي كه "هارموني" و "تكامل سازها" در موسيقي كلاسيك به وجود آورد، اشاره و تصريح كرد: « كساني چون " هايدن"، "موتزارت" و نهايتا "بتهوون" با استفاده از "هارموني" و "تكامل سازها" موجب پديد آمدن آثار بزرگ و عظيمي در موسيقي كلاسيك شدند؛ خصوصا "بتهوون" كه با داشتن اين پشتوانه عظيم، توانست تحولي در موسيقي كلاسيك به وجود آورد.»
سپس شاهين فرهت عواملي كه در قرن بيستم موجب پديد آمدن هنر موسيقي خشن شدند را برشمرد و افزود:« جنگ جهاني، وجود واگنر كه هارموني را به اوج خود رسانده بود، وضعيت بد اقتصادي و استفاده از تكنولوژي "برق" عواملي براي خشن شدن موسيقي در غرب شدند. در اين هنگام توناليته از بين رفت و موسيقي مدرن و خشن در غرب پديد آيد. بايد متذكر شوم كه هيچ هنري به اندازه موسيقي از تكنولوژي" برق" تأثير نگرفت.»
پس از توضيحاتي كه اين استاد برجسته موسيقي در خصوص تحولات موسيقي در غرب داد؛ به جذابيت موسيقي ايراني به دليل ملوديك بودن آن، نزد غربيان اشاره و تصريح كرد: «ما در زماني زندگي مي‌كنيم كه تمام تجربيات موسيقي در غرب را مي‌شناسيم، ضمن آن كه خود ما از موسيقي غني برخورداريم كه به خاطر ملوديك بودن آن نزد غربيان از جذابيت خاصي برخوردار است. بنابر اين ميتوانيم با استفاده از اين علم و به كارگيري خلاقيت، پيشرفت عظيمي در اين عرصه داشته باشيم؛ با اين توضيح كه امروز ما در دانشگاه‌ها و مراكز آكادميك مواجه با جواناني هستيم كه هم در عرصه نوازندگي و هم در آهنگسازي بسيار سرآمدند و مي‌توانند آينده بسيار خوبي را براي‌مان رقم بزنند.»
وي سپس به آهنگسازان ايراني كه در قرون اخير حضور داشته پرداخت و گفت:« ما پنج نسل آهنگساز در ايران داريم و شما جوانان نسل ششم اين هنر هستيد. كساني چون "پرويز محمود"، "روبرت گريگوريان" نسل اول آهنگسازان ايراني را تشكيل مي‌دهند. از "پرويز محمود" آثاري در دست ندارم، ايشان به عنوان اولين رهبر موسيقي در ايران فعاليت داشتند كه در سال 1326 از ايران رفته و ديگر برنگشتند. چندي پيش منوچهر صهبايي كاري از پرويز محمود را اجرا كرد. روبرت گريگوريان هم خيلي صميمانه قسمتي از فولكلور ايران را هارمونيزه و اجرا كرد كه آثار ماندگاري هم شد.»
فرهت در خصوص نسل دوم آهنگسازي در ايران افزود:« نسل دوم آهنگسازان، كساني بودند كه فعاليت بيشتري داشته، در ايران ماندگار شدند يا به نوعي پيوندشان را حفظ كردند، كه "هرمز فرهت"، "كلنل علينقي وزيري"، "دكتر محمدتقي مسعوديه"، "حسين دهلوي" و "هوشنگ استوار" همگي نسل دوم آهنگسازان را تشكيل مي‌دادند. كه البته "كلنل وزيري" و "حسين دهلوي" در خصوص موسيقي‌هاي ايراني آثار بسيار خوبي را پديد آورده و آن را ارج نهادند. »
سپس شاهين فرهت دو قطعه از آثار "هرمز فرهت" كه به فاصله 47 سال از يكديگر ساخته شده را پخش و در خصوص اين دو قطعه توضيحات مبسوطي ارائه كرد و در پايان نخستين روز از اين كارگاه، به پرسش حاضرين پاسخ گفت.
دومين جلسه از كارگاه «موسيقي كلاسيك و آثار آهنگسازان ايراني»، سه‌شنبه، 26 مهر، ساعت 16 در مركز هنرپژوهي نقش جهان برگزار مي‌شود. علاقه‌مندان براي شركت در اين كارگاه مي‌توانند به نشاني خيابان ولي‌عصر، ضلع جنوب غربي پارك ساعي، شماره 2169 مراجعه نموده يا با شماره 88553914 تماس حاصل فرمايند.
|
نسخه چاپي
