تازه های خبری

بیشتر

آخرین گزارش ها

بیشتر     

اخبار
اخبار موسسات و زیرمجموعه ها
عناوین مطالب اصلی
اخبار > دكتر هراتي در نقش جهان : شاهنامه در شاهنامه جاودانه شد


دكتر هراتي در نقش جهان : شاهنامه در شاهنامه جاودانه شد

 

دومین نشست شاهنامه نگاري، با موضوع « مواريث علمي، هنري و هويتي در شاهنامه » با سخنرانی دکتر محمد مهدي هراتي‌ در نقش جهان برگزار شد.

دومین نشست شاهنامه نگاري، با موضوع « مواريث علمي، هنري و هويتي در شاهنامه » با سخنرانی دکتر محمد مهدي هراتي‌ در نقش جهان برگزار شد.

به گزارش روابط عمومي مركز هنر پژوهي نقش جهان، وابسته به فرهنگستان هنر، در اين نشست كه به همت فرهنگستان هنر و بنیاد فردوسی و با حمايت گروه‌های تخصصی هنرهای سنتی و نقش جهان برگزار شد، محمد مهدي هراتي،‌ ایرانی ها را دارای تمدن و هویتی اصیل و ناب دانسته افزود: «ما مردمی هستیم با شناسنامه مستند که پس پیشینیان ما به امروز رسیده است. ما بر مرکب اصالت فرهنگ سواریم و جهان به این امر واقف و آگاه است. شاهنامه هم به عنوان سر آمد تمام افتخارات فرهنگی و هنری ما مطرح است.»

هراتی گفت: «شاهنامه، نامه شاهوار، نامور نامه – نام‌هايي که خود فردوسی بر این جاودانه داده است - یک سرشت جاودانه و یک پیوند جاودانه با خالقش حکیم توس دارد. فردوسی با انتخاب مضامین و بن مایه‌های اصیل ایرانی- اسلامی، که ابعاد گسترده‌اي از علوم، فنون، تاريخ و جغرافيا را در خود جاي داده، توانسته به «بي‌مرگي» رسيده و این نامیرایی را به شاهنامه‌اش بسپارد.»

این محقق و هنرمند در ادامه این نشست تخصصی از روحيه متعالي فردوسی و اندیشه ناب او سخن گفت که این نابی اندیشه باعث شده که هزار سال کتاب آرایان، رواقان، مصححان، مذهبان، نگارگران و ... در زمینه کتابت شاهنامه فعالیت کنند. چنان که در شاهنامه بایسنقری بیش از چهل استاد و در شاهنامه طهماسبی، بیست و پنج استاد در مدت بیست و پنج سال بر روی آن کار کرده‌اند. در شاهنامه رشیدی؛ شاهنامه دموت ، هم خواجه رشید الدین فضل الله جانش را بر سر کتابت آن گذاشت.

هراتی با اشاره کوتاهی به تاریخ کتاب آرایی در ایران گفت: «با آنکه هنر کتابت از مانوی‌ها آغاز شد، اما نسخه‌آرايي در ايران از قرآن و شاهنامه فردوسي شروع و درايت فردوسي سبب به وجود آمدن هنر شاهنامه‌نگاري شد. البته اوج هنر و صنعت در شاهنامه نهفته است. هیچ نسخه و هیچ مضمونی چون شاهنامه الهام بخش نقاشان و نویسنده ها نبوده است. چنانکه هزار نوع شاهنامه کتابت شده و نسخه آرایی شده، در دنیا وجود دارد.»

هراتی ضمن نقد نسل امروز به دلیل عدم شناختش از نسخ خطی، که میراث فرهنگی ما است، اصل و بنیان شاهنامه نگاری را درایت فردوسی در خلق صحنه هایی بدیع و تصویری و بکر توصیف کرد.

این هنرمند در ادامه صحبت های خود؛ شاهنامه را اقیانوسی بی کران برای هنرمندان خواند و گفت: «فردوسي چشم بيدار زمان خود و دوران ما است و شاهنامه در هر چیزی در فرهنگ ما می‌تواند به عنوان مأخذ استفاده شود. چون مرجع فرهنگی ما است. به همين دليل اين كتاب باید با آگاهی خوانده شود و باید بر روی واژه‌های آن تعمق کرد.»

دکتر هراتی در ادامه نشست، تأثيرات شاهنامه بر علم، هنر، و هويت ايراني را با تکیه بر چند مجلس از يكي از نسخه‌هاي شاهنامه به خط « قوام‌الدين محمد شيرازي» در عصر صفوي، با 38 مجلس، مورد تحلیل و بررسي قرار داد.

او هنر نگارگری امروز را هنری غرب زده و استحاله یافته دانست و افزود: «فردوسی واژه مصور نگاری را در شاهنامه آورده است. هنری که یکی از اصیل‌ترین هنرهای ایرانی شمرده می‌شود. مجلس سازی و نگارگری حد و مرز خود، قانون و قاعده خود را دارد. اما این چیزی که امروز به عنوان کتابت و کتاب آرایی داریم، چیز واقعی نیست و بیشتر تأثیرات مخربی است که از غرب بر ما وارد شده و به اساس این هنر ضربه زده است. ربع رشیدی مهم‌ترین مکان برای کتابت و کتاب آرایی بوده است که میراث آن هنوز هم قابل استناد و بررسی علمی و عملی است. نباید فراموش کنیم که در کتاب آرایی و نگارگری شاهنامه یک اصل ایرانی- اسلامی جاودانه است؛ بی گناهی همیشه جاوید است.»

هراتی در بخش دیگری از سخنان خود، نام های موجود در شاهنامه را نام هایی معنا دار و نمادین خوانده، گفت: «نام‌ها در شاهنامه خود نوعی سند است. برای مثال، سهراب از "سهر" که واژه‌ای تاتی است، به معنای گل سرخ برداشته شده که در معنای کلی گل سرخ بر آب معنا می‌دهد. رستم هم نامش رهایی از درد و رنج بارداری رودابه است که به هنگام فارغ شدن، رستم، یا آزاد شدم را عنوان می‌کند.»

هراتی سه شاعر بزرگ ایرانی را مروجان و مبلغان مفاهیم قرآنی عنوان کرده، گفت: «فردوسی با بیان حماسه، مولانا جلال الدین محمد بلخی با بیان عرفان و حافظ با بیان غزل، فرهنگ قرآنی-اسلامی را در هنر ایرانی جاودانه کرده‌اند. اما در این بین فردوسی متقدم‌تر از همه است، چون شاهنامه در 400 هجری کتابت شده، و سرآمدی است بر شاعران ایرانی. فردوسی هنر، خرد، دانش و رأی را سروده و فرهنگ ناب ایرانی اسلامی را به تمام جهان صادر کرده است.» هراتی در پایان متذکر شد: «شاهنامه در شاهنامه توسط فردوسی جاودانه شد.»

در ادامه این نشست سجاد محمد یارزاده، مدیر نقش جهان، در مورد مظلومیت فرهنگی ایرانی با استناد به سخنان هراتی و راه حل‌های برون رفت از این مسئله را عنوان کرد. او عزم راسخ مدیران فرهنگی در این کار زار را مهم‌ترین راهکار برشمرده متذکر شد: «با برنامه ریزی صحیح و علمی، می‌توان به این مظلومیت فرهنگی در جهان، پایان داد.» موحد، دبیر بنیاد فردوسی هم افتخار این بنیاد را در فراهم آوردن محملی برای ابراز عقاید مختلف، از منظرهای مختلف، به یک مسئله واحد، حکیم توس دانست و خاطر نشان کرد که نشست هایی این چنین در هزار و صدمین زاد سال فردوسی بزرگ ادامه خواهد داشت.

  
 
 
زمان انتشار: چهارشنبه ٢٣ بهمن ١٣٨٧ - ١٣:٠٥ | نسخه چاپي

نظرات بینندگان
این خبر فاقد نظر می باشد
نظر شما
نام :
ایمیل : 
*نظرات :
متن تصویر:
 

خروج
کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.