تجربه زیسته مردمان فلات ایران از گذشته‌های بسیار دور، نشانگر رابطه عمیق آنها با طبیعت است. قدیمی‌ترین نشانه‌های تصویری باقی‌‍مانده در ایران، مربوط به دوره نوسنگی و در نزدیکی منطقه کوهدشت لرستان است. با اکتشافات اخیر می‌توان نقاشی‌های گوزن، بزکوهی، سگ، و انسان شکارچی را از دوره‌های مختلف در اکثر نقاط فلات ایران مشاهده کرد. دیوارنگاره‌ها و نقاشی‌های صخره‌ای، بخشی از رابطه مردمان ساکن فلات را با طبیعت نشان می‌دهند. در واقع بخشی از روایت‌های زندگی از طریق این نقاشی‌ها برای ما بازگو می‌شود.
دومین جلسه شورای هنرِ شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و با حضور سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش، علیرضا اسماعیلی، سرپرست فرهنگستان هنر، محمدمجتبی حسینی، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، بهمن نامورمطلق، سرپرست دانشگاه استاد فرشچیان، محمدمهدی دادمان، رئیس حوزه هنری، احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، حسن بلخاری، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، محسن فراهانی از اعضای تدوین پیش نویس سند توسعه هنر، محمدعلی کی‌نژاد، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، محمدحسین نواب، مدیر مدرسه اسلامی هنر با موضوع بررسی پیش‌نویس سند توسعه هنر، ماده‌واحده تأسیس مؤسسه هنرمندان پیشکسوت و همچنین اصول و سیاست‌های موسیقی کشوربرگزار شد.
اگر زندگی انسانی را مورد بررسی و مداقه قرار دهیم، بی‌راه نیست اگر ادعا کنیم رابطه مستقیم و تنگاتنگ آن با تحولات و پیشرفت فناوری، باعث شده تا زندگی انسانی، دستخوش تغییراتی به‌مراتب سریع و گاهی نامحسوس شود؛ تغییراتی که در دل خود، نوعی سبک زندگی را به همراه دارند؛ از اختراع چرخ گرفته تا ساختن فضاپیما، ابرکامپیوترها و دیگر ساخته‌های بشری.
به‌طور حتم دستاوردهای انسانی در دو دهه اخیر، سرعت این تحولات و دگرگونی‌های عظیم را بیشتر کرده است؛ چراکه انسان، از طریق همین فناوریی‌های روزآمد توانسته است تا روابطش را به‌واسطه شبکه‌های ماهواره‌ای، گوشی‌های هوشمند و در پی آن، فضاهای مجازی گسترش دهد و دانش و آگاهی‌‌اش را به اشتراک بگذارد.
در همین باره گفت‌وگویی با یونس سخاوت، عضو گروه تخصصی چندرسانه‌ای فرهنگستان هنر، با محوریت فعالیت سالم در فضای مجازی، انجام داده‌ایم.
یونس سخاوت، مدرک دکتری علوم کامپیوتر و پسادکتری از دانشگاه آلبرتا کانادا دارد و در حال حاضر سرپرستی دانشکده چندرسانه‌ای و مدیریت آزمایشگاه واقعیت‌افزوده شناختی دانشگاه هنر تبریز را بر عهده دارد. زمینه‌های تحقیقاتی وی بازی‌های رایانه‌ای، بازی‌های جدی، بازی‌های توانبخشی، واقعیت‌افزوده و طراحی محتوای چندرسانه‌ای است.
نقاشی سنتی ایران به هنری خیالانگیز، تزیینی و دلپذیر شهرت دارد. بسیاری از دوستداران نقاشی ایرانی، به لطافت و ظرافت و دقت رنگآمیزی نگارگری ایرانی اشاره کردهاند؛ کیفیتی که به قول استوارت کاری ولش، از دید چنین دوستدارانی خصوصاً آنان که با سطوح تیره و براق تابلوهای رنگ روغنی روی بوم مأنوس‌اند، برجستگی خاص دارد. اما به نظر می‌رسد هنرمندان خلاق ایرانی به چیزی ورای سطوح رنگی تخت که با حوصله و دقت بسیار رنگآمیزی میشد، و یا کادرکشی و طلااندازی و رنگآمیزی زمینه و کاشی‌کاری و کوهسازی و درختسازی و قلمگیری و غیره که تماماً با وسواس و دقت فراوان به وجود میآمد، فکر میکردند. آنان علاوه بر اینکه به کل اثر بهعنوان ترکیب‌بندی رنگی‌ای می‌نگریستند و گاه با ترکیبی نسبتاً ساده از دو یا سه رنگ، صفحه رنگین هیجانانگیز کوچکی میآفریدند، بهدنبال نمایان‌ساختن فضایی بودند که با فضای عادی عالم مادی و جسمانی محسوس متفاوت است. و هدف هنری که اصالت معنوی دارد، همان نشان‌دادن این فضا از طریق رمز و تمثیل و روش‌های خاص دیگر است.
مجموعه آثار متنوع و گوناگونی که با عنوان «بهزاد در خاطر و خیال من» گردآوری شده و در گنجینه فرهنگستان هنر محفوظ است، آثار جمعی از هنرمندان معاصر ایرانی است که در استقبال از همایش بینالمللی «کمالالدین بهزاد» در سال 1382، پدید آمدهاند. این گروه از هنرمندان با الهام از اسم و رسم بهزاد، که استاد نقاشی ایرانی و از سرآمدان نگارگران ایران در سده دهم هجری و پس از آن است، آنچه در خیال و خاطر خود از آثار و میراث هنرمندانه او در تصور داشتهاند، روی بوم تصویر کردهاند.
فرهنگستان هنر با توجه به رسالت و اهداف فرهنگی هنری خود اقدام به برگزاری همایشی با عنوان «فرش، سنّت، هنر» کرده است که در سه بخشِ مستقل اما همسو، و با اتکا به دو اصلِ سنّت و هنر که هستی‌شناسی و شناختِ هویت فرش دستباف در گروی آن است، برگزار می‌شود.
علیرضا قاسم‌خان دبیرِ بخش فرش در نگره فیلم‌سازان است. با این هنرمند نام‌آشنای سینمای ایران گفت‌وگویی کرده‌ایم تا به ما از روند کار در دبیرخانه فیلم این همایش بگویند.
منوچهر طیاب، متولد ۱۳۱۶ در تهران، دانش‌آموخته رشته معماری در دانشگاه فنی وین و فارغ‌التحصیل کارگردانی سینما و تلویزیون از دانشکده سینمایی آکادمی دولتی موسیقی و هنرهای نمایشی اتریش بود.
طیاب، عضو پیوسته فرهنگستان هنر، استاد رشته سینما در دانشکده‌های هنرهای دراماتیک و تلویزیون، و سرپرست رشته سینماتوگرافی و عکاسی دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی تهران بود.
او همچنین عضو هیئت‌داوران سازمان یونسکو در جشنواره بینالمللی «کراکو» لهستان؛ عضو هیئت‌داوران جشنواره بینالمللی فیلم مستند «ترنتو» ایتالیا؛ عضو هیئت‌داوران جشنواره بینالمللی فیلم مستند ایران: سینما حقیقت؛ عضو هیئت‌داوران جشنواره بینالمللی فیلم فجر؛ و... نیز بوده است.
طیاب که از سال ۱۳۴۲ با ساخت فیلم «سفال» به حرفه مستندسازی روی آورد، نویسنده و کارگردان نزدیک به صد فیلم ارزشمند مستند و آموزشی در زمینه میراث فرهنگی و تاریخی است.
جامعه فرهنگ و هنر یکی از بزرگانش را از دست داد؛ استادی دلسوز و سخت‌کوش، مستندسازی محقق و هنرمند، مؤلفی پژوهشگر و خوش‌قلم، و در عین همه اینها، انسانی شریف، مهربان، بی‌تکلف، خوشرو و دلسوز. مرحوم طیاب در خارج از ایران درس خوانده بود و درس هم می‌داد و به همین سبب بخشی از زندگی و اوقاتش در خارج از ایران می‌گذشت.
منوچهر به همه جای ایران افتخار می‌کرد و این انکارناشدنی است
هنر همیشه در خانواده ما جایگاهی بالا و خاص داشته است و قطعاً یکی از عوامل مؤثر در رشد شخصیت هنری برادرم محسوب می‌شود. او از سنین کودکی به مقوله سینما به‌شدت علاقه‌مند بود؛ به طوری که در 12سالگی و با وسایل ابتدایی، دستگاه آپارات ساخت و از سینماها فیلم‌های بریده‌شده را می‌گرفت و آنها را توسط چراغ‌های نفتی، که در آن دوران رایج بود، روی دیوار برای خانواده به نمایش می‌گذاشت و این کارش همواره مورد تشویق خانواده قرار می‌گرفت. او پس از گرفتن دیپلم برای ادامه تحصیل در زمینه سینما، به اتریش مهاجرت کرد؛ البته این اقدامش برای تحصیل در رشته سینما، در آن موقع توسط مسئولِ وقت، پذیرفته نشد و به همین دلیل، منوچهر ابتدا رشته معماری را برای ورود به دانشگاه اتریش انتخاب کرد و پس از آن بود که در آنجا، با تلاش و پشتکار خودش توانست وارد آکادمی سینمایی وین شود.
نشریه سفیر هنر، با اِشراف به این موضوع که زنده‌یاد منوچهر طیاب، مصداق بارزی است از تعریف درستی که می‌توان برای هنرمند قائل بود، افتخار داشت تا به مناسبت گرامیداشت یاد و نام این سینماگر بزرگ، با یکی از یاران وی که او نیز یکی بزرگان سینمای مستند کشورمان است، درباره شناخت شخصیت این هنرمند فقید، گفت‌وگو کند.
اسعد نقشبندی، عکاس و فیلم‌ساز مطرح کشورمان است که در طی 25 سال متوالی، در تمامی پروژه‌های فیلم‌سازی منوچهر طیاب، او را همراهی کرد. به‌منظور شناخت و همچنین درکی بهتر از زوایای کمتر پرداخته‌شده شخصیت منوچهر طیاب، با این هنرمند برجسته کشورمان گفت‌وگویی کردیم که مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
«همپای نور»؛ جلوه‌های زیبای نور خدا در صحنه‌های مختلف
به مناسبت برپایی نمایشگاهی از آثار نقاشی عبدالحمید قدیریان، نقاش، طراح و کارگردان هنری، با عنوان «همپای نور» در موزه هنرهای معاصر فلسطینِ فرهنگستان هنر، با این هنرمند عرصه هنرهای تجسمی گفت‌وگویی کرده‌ایم تا دیدگاه وی در ارتباط با موضوع کارهایش را بدانیم.
نمایشگاه «همپای نور»، آثار نقاشی عبدالحمید قدیریان، همزمان با آغاز دهه اول محرم در موزه هنرهای معاصر برگزار شد.
در این نمایشگاه که ۵تا ۲۶شهریور 1399 برگزار شد، ۳۲ اثر نقاشی با تکنیک رنگ روغن و یک تابلو طراحی در کنار ۶ اثر حجم به نمایش گذاشته شد.
عبدالحمید قدیریان در همپای نور که ادامه‌ای از نمایشگاه پیشین این هنرمند با عنوان «آسمان حسین» با محور روزهای عاشورایی است، تلاش کرده با دو عنصر تکرارشونده در همه نقاشی‌های خود یعنی «آسمان» و «نور» مخاطب را به درک و فهمی تازه از قیام امام حسین(ع) دعوت کند.
بازوی محرک هنرمندان عرصه تجسمی، باور به دفاع از ارزش‌ها بود
به مناسبت هفته دفاع مقدّس و با محوریت هنر انقلاب اسلامی، با حبیب‌الله صادقی، عضو پیوسته فرهنگستان هنر، گفت‌وگویی کردیم. این چهره نام‌آشنای عرصه هنرهای تجسمی کشور، با ذکر این نکته که هنر انقلاب اسلامی و مسائل پیرامون آن و نیز تداوم شکل تکوینی این هنر در دوران دفاع مقدّس، نیاز به بحثی مفصّل‌تر از این دارد، به پرسش‌های ما پاسخ داد.
دست عاشق و صاحب‌ذوق، هر جا که باشد، چشمان پُر تمنای خسته از هیاهو و فضای مه‌آلود شهری را به دنبال خود می‌کشاند تا در آن آرام گیرد؛ خصوصاً عشقی که برای خالق باشد، مخلوق را به وجد می‌آورد. شاید به همین واسطه است که اماکن زیارتی می‌توانند این آرامش را به وجود آورند؛ چراکه این عشق، هنری آفریده که درون انسان را متحول می‌سازد و ارتباط بین خالق و مخلوق را آسان‌تر می‌کند.
گذشته از اماکن زیارتی، حتی معماری شهری برجای‌مانده از گذشته، حس زندگی و شور را به بیننده القا می‌کند و توانمندی معماران سنتی را به رخ می‌کشد. صد افسوس که بسیاری از معمارانمان را ناشناخته از دست داده‌ایم و هیچ از آنها نمی‌دانیم و تنها می‌توانیم آثار به‌جامانده از آنها را به تحسین بنشینیم!
نگاهی کوتاه به زندگیپُربار علی‌اصغر شعرباف، به مناسبت چهارمین سال کوچ جاودانه این معمار سنتی
علی‌اصغر شعرباف، عضو جاوید فرهنگستان هنر، در ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۱۰شمسی در تهران دیده به جهان گشود. پدربزرگ او، حاج عباس پی‌بند، از استادان برجسته زمان خود بود که به دلیل توانایی در جابه‌جایی پایه‌ها از زیر طاق‌ها و اتصال اجزای معماری به یکدیگر، لقب پیوند گرفت و به حاج عباس پیوند معروف شد.
کتاب مداومت در اصول موسیقی ایرانی، نوشته مهدی برکشلی را مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن) منتشر کرد.
در پیش‌درآمد این کتاب آمده است: «موضوع این کتاب، گام‌ها و دستگاه‌های موسیقی، از زمان‌های پیشین مورد توجه خاص دانشمندان و فیلسوفان بوده است که درباره موسیقی تحقیق کرده و کتاب نوشته‌اند و در آثار خود فصل‌های خاصی به آن اختصاص داده‌اند. نظر فارابی در این‌باره بهعنوان سرآغاز این کتاب آمده است.
کتاب نظماهنگ قرآن؛ ائتلاف لفظ و معنا در کلام وحی، تألیف ابوالفضل خوش‌منش را مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن) منتشر کرد.
این کتاب شامل چهار فصل است که در فصل اول به نظماهنگ زبان قرآن و هدف از بررسی آن، در فصل دوم به مقوّمات و آثار آهنگ نظم و نثر، در فصل سوم به تأثیر آوای حروف و بیان نمونه‌های قرآنی، و در فصل چهارم به بیانی از نظماهنگ قرآن در آینه آیات و سُور، پرداخته است.
فراخوان هم‌اندیشی «محمودخان ملک‌الشعرا (صبا)؛ از سنت تا نوگرایی»
فرهنگستان هنر جزئیاتی از برگزاری هم‌اندیشی «محمودخان ملک‌الشعرا (صبا)؛ از سنت تا نوگرایی» را در قالب فراخوان مقاله ارائه داد.
معاونت پژوهشی این فرهنگستان در نظر دارد هم‌اندیشی یک‌روزه‌ای تحت عنوان «محمودخان ملک‌الشعرا (صبا)؛ از سنت تا نوگرایی» به‌منظور شناخت وجوه ناشناخته این هنرمند چندوجهی و همچنین بازجست ویژگی‌های هنری آثار، خلاقیت و نوآوری هنری و نقش تأثیرگذار وی، با حضور صاحب‌نظران، اندیشمندان و هنرمندان به بحث و بررسی بگذارد.
محمودخان ملک‌الشعرا (صبا)، شاعر، خوش‌نویس و از نقاشان نوگرای دوره قاجار است. نوگرایی، ابتکار و خلق وجوه تازه از تلفیق سنت‌های هنری ایران، با اصول و قواعد نقاشی اروپایی از دستاوردهای مهم او در نقاشی است. مهارت بالای او در منظره‌سازی، ژرف‌نمایی و توجه به کیفیت نور و سایه و همچنین بهره‌گیری از افق‌های نور و رسانه‌های جدید در بسیاری از آثار به‌جامانده از او به‌خوبی نمایان است.
این هم‌اندیشی بهمن‌ماه 1399 برگزار می‌شود و مخاطبان می‌توانند برای دریافت اطلاعات فراخوان آن به وب‌گاه فرهنگستان هنر به نشانی www.honar.ac.ir مراجعه کنند.
