مقدمه
خوشبختانه در آستانة برگزاري سومين همانديشي نشانهشناسي هنر مجموعه مقالات دومين همانديشي آن، كه با عنوان فرعي «ويژگيهاي گفتماني هنر» برگزار گرديد، منتشر ميشود. پيوستگي و تداوم اين همانديشيها مرهون تلاش استادان گروه نشانهشناسي فرهنگستان هنر است كه براي معرفي يكي از روشهاي مطالعة هنر، ادبيات و فرهنگ به جامعة هنري و علمي كشور نزديك به سه سال بهطور مرتب در جلسات، سخنرانيها و همانديشيها تلاش كردهاند. همانديشي دوم كه به دبيري علمي جناب آقاي دكتر شعيري، يكي از چهرههاي برجستة نشانهشناسي در ايران، برگزار شد، بر موضوع گفتمان هنري تمركز يافت و در آن به نحوة گفتمان در حوزهها و شاخههاي گوناگون هنري همچون فيلم، نقاشي، هنرهاي سنتي (فرش) و شعر پرداخته شد. حضور چشمگير استادان، هنرمندان و دانشجويان كه همواره مشوق همانديشيهاي فرهنگستان هنر بوده، موجب گرديد نشستهاي پرسش و پاسخي هم در كنار سخنرانيها برگزار گردد.
امروزه ميتوان ادعا كرد كه به بركت فعاليتهاي گوناگون بهويژه در گروه نشانهشناسي هنر فرهنگستان هنر، ديگر اين رشتة علمي و انتقادي در ايران ناشناخته نيست و روزبهروز طرفداران جدياي از نسل جوان را به سوي خود جلب مينمايد و اينك چندين رساله با استفاده از اين روش در دست تدوين و تأليف است.
در پايان لازم است از مديران دانشگاه هنر كه ميزبان دو دوره از همانديشيهاي نشانهشناسي بودهاند، از رياست فرزانة فرهنگستان هنر كه همواره مشوق تلاشهاي علمي در عرصة هنر ميباشند و نيز از كلية همكاران در فرهنگستان هنر بهويژه معاونت پژوهشي و واحد انتشارات كه امكان استمرار و چاپ مقالات و مطالب اين همانديشيها را فراهم آوردهاند، تشكر و سپاسگزاري كنم.
بهمن نامور مطلق
معاون پژوهشي فرهنگستان هنر
فهرست مطالب
مقدمه
- بازنمايي پارادوكس زيبايي در هنر نقاشي و شعر رنسانس/ شيده احمدزاده
- شكلباختگي در همنشيني با شكل پيشين به عنوان مبناي تحليل نشانههاي تصويري/ احمد پاكتچي
- مقايسة نظامهاي مدلولي و برتري گونههاي مدلولي و تجلي مدلول در نظام نشانهاي دو اثر نقاشي با نام «ياد حماسه»/ ميترا پيشوازاده
- تحليل ساختار مبتداخبري و ساختار آگاهشي در متن فيلميك/ فرهاد ساساني
- درآمدي بر نشانهشناسي خوراك: بررسي نمونهاي از گفتمان سينمايي/ فرزان سجودي
- درآمدي بر نشانهشناسي مكان و زمان در دنياي درام/ كورش سليماني
- مطالعة نقش گفتمان هنري در جابهجايي نشانهها و تغيير كاركرد معنايي آنها (مطالعة موردي عكسي از خالكوبي)/ حميدرضا شعيري
- تقابلها و رابطهها در تابلوهاي نقاشي/ علي عباسي
- گفتهپردازي در تبليغات/ بابك معين
- پيرامتنيّت يا متنهاي ماهوارهاي/ بهمن نامورمطلق
- هزارتوي شهر در هزارتوي متن: يك بررسي نشانهشناختي/ اميرعلي نجوميان