مقدمه
سابقه و پيشينه بافندگي و دستبافتههاي سنتي در ايران به دوران قبل از اسلام برميگردد براساس يافتههاي باستانشناسي از هزاره پنجم پيش از ميلاد در مناطق كردستان، سيلك كاشان و شوش آثاري از پارچه ديده شده است. در زمان ساسانيان نيز پارچهبافي رونق فراوان داشته و امروزه نمونههاي بسيار نفيسي از آنها در موزه نگهداري ميشود. در دوران اسلامي قبل از حملة مغول همچنان بافتههاي دستي در شهرهايي چون نيشابور، ري، خراسان، كاشان، تبريز و ... ادامه داشته، اما در قرن هفتم هجري بر اثر هجوم مغولها تار و پود نساجي و بافتههاي دستي از هم ميپاشد تا اينكه مجدداً در عصر صفوي كه عصر طلايي پارچهبافي ناميده شده است اين هنر به اوج شكوفايي خود ميرسد، در اين دوره پارچهبافي و نساجي مهمترين منبع درآمد بود و هنرمندان متعددي در اين كارگاهها كار ميكردهاند. در اوايل دوره قاجار نقل شده است كه 1250 كارخانه شعربافي وجود داشته و همچنين در سفرنامهها آمده است كه 3/2 شغل مهم كرمان شالبافي بوده است. ترمهبافي در كرمان مورد حمايت قرار ميگيرد و در يزد تكميل ميشود. اما با مالياتهاي سنگيني كه در اوايل قرن سيزدهم قمري بر محصولات كشاورزي ميبندند، توليد مواد اوليه ترمهبافي يعني پنبه و ابريشم دچار مشكل شده و اين هنر را دچار ركود ميكند. با ورود پارچههاي ارزانقيمت اروپايي و هندي، پارچههاي ترمه از رونق ميافتند و اين هنر ارزشمند به بوته فراموشي سپرده ميشود. اين كتاب هنر سنتي رنگرزي و بافندگي را به صورتي كه در ايران و كشمير معمول بوده تشريح ميكند و همچنين در مورد خصوصيات پشم و رنگهاي نباتي و تركيبات شيميايي آنها و روشهاي مختلف بافندگي بحث ميكند. يكصد تصوير رنگي در آخر اين كتاب انواع گوناگون ترمه و سلسلهدوزيهاي ايران و كشمير را نشان ميدهد و همچنين چهار تصوير اضافي نمايشگر نمونههاي كامل شال ميباشد. به اضافه شرح مفصلي در مورد هر يك از قطعات نوشته شده كه شامل مبدأ، تاريخ، نوع رنگها، روش بافت، طرح و مايههاي اصلي و ساير اطلاعات مربوطه ميباشد.
فهرست مطالب
پيشگفتار: توسط: فرهنگستان هنر
ديباچه: توسط: استاد ناميو اگامي
ديباچه: توسط: استاد شينجي فوكاي
ديباچه: توسط: استاد تومويوكي يامانوبه
پيشگفتار: توسط: رحيم عناويان
سخني چند دربارة اين كتاب: توسط ژرژ عناويان
فهرست تصاوير رنگي
درآمد.
بخش اول:
پشم
شستن پشم
سفيد كردن پشم
بخش دوم:
دندانهها
زاج
مازوج
برگ سماق
پوست انار
ديگر رنگهاي طبيعي همراه با دندانه
بخش سوم:
رنگهاي گياهي و طبيعي
ريشة روناس
قرمزدانه
اسپرك
نيل
برگ وسمه
گلرنگ
آلزاره (اسپنددانه)
چوبهاي زرد
برگ مو
برگ توت
رنگهاي ديگر گياهي
بقم
جفت
زردچوبه
بخش چهارم:
فنون بافندگي
بخش پنجم:
انواع ترمه
شرح تصاوير
تصاوير رنگي