آرم فرهنگستان هنر
يادنامة كمال‌الدين بهزاد
يادنامة كمال‌الدين بهزاد تاریخ ثبت : 1391/02/31
طبقه بندي : کتاب ,
موضوع : يادنامة كمال‌الدين بهزاد
نویسنده : <#f:14/>
عکس :
ویراستار : <#f:16/>
چاپ اول : آذرماه 1382
چاپ و صحافي : اچاپ: نقره‌آبي صحافي: انديشه
تعداد صفحات : <#f:19/>
اطلاعات بیشتر : معيارها و محدوده‌هاي انتخاب مقالات با توجه به اين كه تقريباً همه‌ي مقالات منتشرشده درباره‌ي بهزاد در مورد ذكر احوال و آثار او مشابهت‌هايي دارند، تعدادي از آنها كه بناي اصلي تحقيقات راجع به استاد را برپا داشته‌اند و عموماًَ مربوط به نسل اول ايران‌شناساني است كه درباره‌ي هنر و به‌ويژه نقاشي ايراني كار كرده‌اند، انتخاب شده‌اند. اين مطالب از كساني است كه در نيمه‌ي اول سده‌ي بيستم، تا پيش از شروع جنگ جهاني دوم تحقيقات وسيعي را در زمينه‌ي نقاشي ايراني انجام داده‌اند و هنوز هم كاملاً اعتبار خود را حفظ كرده‌اند، زيرا اولاً بسياري از آنها به زبان فارسي آشنايي داشته و توانسته‌اند اطلاعات و اسناد تاريخي را از سر‌چشمه و بدون واسطه استخراج كنند و تحقيقات و تحليل‌هاي خود را براساس آن اسناد بنا كنند ضمن اين كه همان‌طور كه قبلاً اشاره شد پس از آنها به آن اسناد و اطلاعات تاريخي تقريباً چيز دندان‌گيري كه تحول تازه‌اي را به تحقيقات اين هنرشناسان اضافه كند، علاوه نشده است. ثانياً آن اساتيد عموماً نه تنها به آثار نقاشي ايراني كه در موزه‌ها، كتابخانه‌ها و مجموعه‌هاي خصوصي در خارج از ايران نگهداري مي‌شود دسترسي داشته‌اند، بلكه حتي از كم و كيف آثاري نيز كه در داخل نگهداري مي‌شود كاملاً مطلع بوده‌اند. عموم كساني كه در صفحات قبل از آنها نام برده شد، واجد اين ويژگيهاي دوگانه بوده‌اند. بنابراين چون تعداد زيادي از مطالب منتشرشده با موضوع بهزاد عمدتاً دربرگيرنده‌ي اطلاعات تاريخي در زمينه‌ي ويژگي‌هاي دوران بهزاد و نقش او در دربار سلطان‌حسين بايقرا و رابطه‌اش با مير‌عليشير نوايي و افراد زبده‌ي آن عصر بوده است و اطلاعات تاريخي مشابهي را از مآخذ قديم مبناي تحقيقات خود را قرار داده‌اند، به ناچار براي اجتناب از تكرار مطالب مشابه كه صرفاً به حجم مجموعه مي‌افزود1 بدون اينكه محتواي تازه‌اي را از نظر اطلاعات و تحليل‌هاي تاريخي ارايه كنند، مطالبي را كه از اهميت درجه‌ي اولي برخوردار نبوده‌اند و يا عمدتاً به تكرار مطالب ترجمه‌شده پرداخته‌اند، از اين مجموعه حذف كرده‌ايم و در بعضي موارد براي مزيد بر اطلاع و ارضاء حس كنجكاوي خوانندگان و نيز به دليل اين كه برخي مطالب بسيار قديمي تقريباً فراموش شده و يا دستيابي به آنها به سادگي ميسر نيست، تعدادي از آنها كه نسبتاً از اهميت برخوردار بوده‌اند به‌عنوان ضمايم در انتهاي اين مجموعه اضافه شده‌اند. دسته‌ي ديگر مقالاتي هستند كه عموماً به سبك‌شناسي آثار بهزاد پرداخته‌اند. در اين مطالب سعي شده است با توجه به انتساب‌هاي تاريخي و يادداشتهاي قديمي و مقايسه‌ي آنها با نقاشي‌هاي رقم‌دار بهزاد، در جهت تشخيص و قطعي نمودن آثاري كه با قلم بهزاد ساخته شده‌اند روشنگري نمايند. نويسندگان اين مقالات عمدتاً آثار انگشت‌شماري را كه داراي امضاي بهزاد هستند و شاخص‌ترين آنها در بوستان سعدي مربوط به 893 ﻫ . ق نقاشي شده‌اند و دركتابخانه‌ي ملي قاهره نگهداري مي‌شود، و نيز تعداد ديگري را كه به‌طور پراكنده درموزه‌هاي ديگر كشورها و مجموعه‌هاي خصوصي محفوظند مبناي اصلي تشخيص آثار بهزاد قرار داده و بر همان مبنا مباحثي را پيرامون مقايسة آثار منتسب به استاد و نقاشي‌هايي كه امضاي واقعي او را دارند دامن زده‌اند. بنابراين از ميان اين قسم مقالات نيز زبده‌ترين آنها كه كار هنرشناساني است كه به موزه‌ها، كتابخانه‌ها و مجموعه‌هاي شخصي دسترسي داشته‌اند و عموماً مبناي تشخيص آثار بهزاد قرار گرفته‌اند، انتخاب شده‌اند. چند نكته! براي گردآوري اين مجموعه ابتدا تا آنجا كه مقدور بوده مطالب منتشرشده دربارة احوال و آثار بهزاد از منابع فارسي و غيرفارسي گردآوري شده است. پس از بررسي اوليه و مقايسه محتواي مطالب با يكديگر و براساس معيارهايي كه در صفحات پيش توضيح داده شدند، از ميان آن مطالب تعدادي انتخاب و تعدادي حذف گرديد. در ميان مطالب ترجمه‌شده گاه يك مقاله واحد از جانب دو مترجم به فارسي برگردانده شده بود كه از ميان آنها ترجمه‌ي بهتر انتخاب گرديد. در ميان تأليف‌هاي فارسي نيز موارد تكراري و مشابهت‌هاي متعدد باعث شد برخي از آنها كه اساس محكم‌تري دارند براي اين مجموعه انتخاب شوند. به‌ويژه كه برخي مقالات داراي اشتباهات فاحش از نظر ذكر تاريخ‌ها، اسامي و كلمات بوده‌اند. در بازخواني اين دسته از مطالب اشتباهاتي را كه به نظر رسيد سهوهاي نگارشي يا حروف‌چيني بوده بدون اشاره به آنها اصلاح شده‌اند. صحيح كلمات، تاريخ‌ها، اصطلاحات يا افتادگي كه احتمال سهو در آنها نمي‌رفت در ميان دو قلاب [ ] به متن‌ها اضافه شده است. در موارد ديگر كه ضرورت اضافه نمودن توضيحات روشنگرانه براي پيشگيري از انتشار اطلاعات و استنادات غلط وجود داشته توضيحات گردآورنده با ذكر حرف ح در دو قلاب [ ح] در پاورقي اضافه شده است. چون مقالات فراهم‌آمده، در زمانها، كتابها و نشريات مختلف انتشار يافته و عموماً فاقد رسم‌الخط و نقطه‌گذاري واحد بوده‌اند- به‌ويژه مقالاتي كه تاريخ انتشار آنها مربوط به چند دهه‌ي قبل مي‌شود، همه‌ي مطالب پس از حروف‌چيني و نمونه‌خواني اوليه متناسب با قواعد موجود، بدون اينكه خدشه‌اي به محتواي آنها وارد شود، ويرايش و مجدداً حروف‌چيني شده‌اند. توضيحاتي درباره مطالب مطالب گردآوري شده از نظر سنخيت و نسبتي كه با يكديگر دارند در چهار بخش تنظيم شده‌اند. براي سهولت در آگاهي از مطالب هر بخش، توضيحات زير نكات برجسته هر كدام از مقالات را مورد توجه قرار مي‌دهد. ضمن اينكه تفاوت هر يك از ديگري و ويژگيهاي هر كدام را مشخص مي‌سازد. مقالات هر بخش با همان عناويني كه در منبع اصلي به چاپ رسيده به صورت الفبايي رديف شده و اطلاعات مربوط به منبع اصلي در صفحه‌ي شروع و در پانوشت با علامت ستاره (* ) مشخص شده است. بخش اول اين بخش شامل 10 مقاله است كه عموماً در نشريات ادواري متفاوت و در زمانهاي مختلف منتشر شده‌اند. تعداد بيشتر اين مقالات تأليف و برخي نيز از زبان ديگري به فارسي ترجمه شده‌اند. بخش دوم اين بخش عمدتاً شامل مطالب ترجمه‌اي با تحليل‌هاي تاريخ‌نگاري و سبك‌شناسانة پژوهندگان هنر ايراني است. نويسندگان مطالب اين بخش به طور كلي با فرهنگ و هنر ايراني آشنا بوده و دسترسي نسبتاً جامعي به آثار نقاشي ايراني در موزه‌ها و مجموعه‌هاي خصوصي داشته‌اند و توانسته‌اند مطالب بسيار مبسوطي درباره‌ي بهزاد منتشر نمايند. مطالب آنها عموماً مورد استناد و استفاده مؤلفين و پژوهندگان ديگر چه در خارج از كشور و چه در ايران قرار گرفته و دور نيست اگر گفته شود بخشي از اطلاعات و مطالب تخصصي در شناخت بهزاد و هنر او مديون زحمات اين پژوهشگران است. بخش سوم از ميان مقالات ارايه شده در دايرة‌المعارف‌هاي معتبري كه مطالبي در خصوص هنر و احوال بهزاد فراهم آورده‌اند، با توجه به جامع، موجز بودن و صحت نوشته‌هاي آنها از نظر اطلاعات تاريخي، برگزيده‌اي از آنها در اين بخش گرد آورده شده تا مخاطب از هر جهت اطلاعات مورد نياز خود را در اين مجموعه به دست آورد. بخش چهارم همان‌گونه كه قبلاً توضيح داده شد، بخشي از مطالب ارزشمند موجود در كتابهاي كه راجع به احوال و آثار استاد كمال‌الدين بهزاد تأليف شده‌اند و ارزش تحقيقي وسيعي دارند به طوري كه مراجعه‌ي كساني كه در خصوص بهزاد به پژوهش مي‌پردازند به آنها قطعي است، اما متأسفانه به سادگي در اختيار آنها نمي‌تواند قرار بگيرد. همچنين اين بخش دربرگيرنده‌ي كتابشناسي جامع بهزاد در نشريات ادواري و كتابهايي است كه تاكنون راجع به بهزاد منتشر شده است. هم به زبان فارسي و هم غيرفارسي. در انتها بعد از حمد خداي سبحان كه توفيق فراهم آوردن اين مجموعه را عنايت فرمود، از همه‌ي مولفين و مترجميني كه نتيجه‌ي زحمات آنها براي شناخت هنر و احوال بهزاد در اين كتاب گرد آمده، و نيز از همه‌ي افرادي كه با لطف خود اينجانب را تا مرحله‌ي انتشار آن همراهي فرمودند تشكر صميمانه خود را اعلام مي‌نمايم2؛ به‌ويژه معاونت محترم پژوهشي فرهنگستان هنر آقاي نامور مطلق و سركار خانم مربيان براي پيگيري امور و سركار خانم مهدوي براي تقبل زحمت حروفچيني، همچنين خانمها زهرا خان‌سالار، مديا فرزين‌راد و آقاي صادق جمالي براي كمك به گردآوري مطالب و تصاوير. سرانجام از همه‌ي عزيزاني كه كاستي‌هاي اين مجموعه را به چشم اغماض خواهند نگريست خواهشمند است جهت رفع نقايص در چاپ بعد، نكات مورد نظر خود را به اينجانب اعلام فرمايند. و من الله توفيق عبدالمجيد حسيني ‌‌راد آذرماه هزار و سيصد و هشتاد و دو ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1- از نكات مورد توجه براي انجام اين طرح پژوهشي حدودي است كه براي صفحات آن در نظر گرفته شده است، توافق براي انجام آن در حدود 200 الي 300 صفحه قاعدتاً خود معياري است كه هرچه بيشتر نوع و مقدار مطالب را محدود مي‌كند. 2- خوشبختانه به لطف خداوند ـ به جز چند مورد، موفق به برقراري ارتباط با مؤلفين و مترجمين محترم مطالب اين مجموعه شده و به طور مستقيم از محضرشان جهت استفاده از نوشته‌هاي ارزشمندشان كسب اجازه نمودم. اميدوارم فرصت ارتباط با بزرگواراني نيز كه علي‌رغم تلاش فراوان نتوانستم با آنها تماس داشته باشم در موقع مقتضي فراهم آيد. فهرست مطالب مقدمه بخش اول (مقالات در نشريات ادواري) استاد كمال‌الدين بهزاد/ دكتر عارف عثمانوف، مترجم: عبدالمجيد محمد رحيموف تاثير هنر كمال‌الدين بهزاد در صفحات مصور نسخه‌هاي خطي دوران شاه اسمعيل اول / دكتر عيسي بهنام جلوه‌هاي ابداع در آثار كمال‌الدين بهزاد/ حبيت‌اله درخشاني چگونگي پارادايم شدن مكتب هرات/ محسن حسن‌پور سخني پيرامون هنر"بهزاد" و "آقا رضا"/ دكتر محمد چغتايي، مترجم: دكتر محمد رياض كمال‌الدين بهزاد و نگرشي برآثار او / شكوه‌السادات اعرابي مقامهاي عرفاني در آثار بهزاد / مينا صدري موي قلمت تا به جهان چهره‌گشاد نگاهي ديگرگونه به احوال و آثار كمال‌الدين بهزاد / هادي سيف نامه‌اي از كمال‌الدين‌ بهزاد به پادشاه صفوي/ دكتر حسين مير‌جعفري هندسه‌ي پنهان/ خشايار قاضي‌زاده بخش دوم(مقالات در كتاب‌ها) بهزاد و مكتب او/ ارنست كونل، مترجم: دكتر يعقوب آژند بهزاد و نقاشان هم‌عصر او/ لورنس بينيون، مترجم: محمد ايرانمنش عوالم متحول بهزاد و نقاشي جديد/ تامس لنتس، مترجم: دكتر يعقوب آژند بهزاد صورتگر، چهره‌نگاري در مينياتورهاي خاورميانه/ گالينا پوگا‌چنكووا، مترجم: اميد روحاني بهزاد: گلستان مجموعه‌ي روچيلد/ اوستاش دولوره، مترجم: مريم موسوي ملاحظاتي درباره‌ي چند مينياتور منتسب به بهزاد در مجموعه‌هاي لنين‌گراد/ اولمپياد گالركينا، مترجم: اميد روحاني بخش سوم: (مقالات در دايرة المعارف‌ها) بهزاد، كمال‌الدين/ پريسيلا سوچك، اميد روحاني كمال‌الدين بهزاد/ رويين پاكباز بهزاد/ دايره المعارف مصاحب بخش چهارم [ضميمه]: 1- بهزاد در مآخذ قديم/ قمر آريان 2- بهزاد (كمال‌الدين سلطاني)/ محمد‌علي كريم‌زادة تبريزي 3- كتاب‌شناسي بهزاد (در كتاب‌ها و در نشريات ادواري) فهرست و مآخذ تصاوير
تعداد نمایش : 3401 <<بازگشت
منو اصلی
 

مؤسسات تابعه

پژوهشکده هنر
مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری
مؤسسه فرهنگی هنری صبا

پیوندها

فرهنگستان‌های ایران
دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها
مؤسسات پژوهشی
یاد استاد
پورتال قدیم

تماس با ما

ساختمان مرکزی : تهران- خیابان ولیعصر، پایین‌تر از چهارراه طالقانی، شماره 1552
كدپستي : 1416953613
تلفن : 5 - 66954200 دورنگار : 66951167
رایانامه : honar@honar.ac.ir
کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.