آرم فرهنگستان هنر
حضور طبيعت در مجموعه چيني‌هاي آبي و سفيد
حضور طبيعت در مجموعه چيني‌هاي آبي و سفيد تاریخ ثبت : 1391/02/24
طبقه بندي : کتاب ,
موضوع : حضور طبيعت در مجموعه چيني‌هاي آبي و سفيد
نویسنده : نوشين‌دخت نفيسي
عکس :
ویراستار : <#f:16/>
چاپ اول : پاييز1384
چاپ و صحافي : شادرنگ
تعداد صفحات : 56 صفحه
اطلاعات بیشتر : پيشينة تاريخي «چيني‌خانة اردبيل» شاه عباس صفوي (996ـ 1038 هـ .ق‌. 1587ـ 1628م‌) پس‌ از برقراري‌ امنيت‌ و آرامش‌ در مرزهاي‌ شرقي‌ و غربي‌ كشور برنامه‌هاي‌ وسيع‌ سازندگي‌ و عام‌المنفعه‌ را در شهرهاي‌ بزرگ‌ آغاز كرد. از جمله‌ كارهاي‌ او آبادكردن‌ و مرمت‌ بقعه‌هاي‌ متبركه‌ بود و براي‌ پشتيباني‌ مالي‌ از اين‌ تشكيلات‌ موقوفات‌ گسترده‌اي‌ به‌ نام‌ چهارده‌ معصوم‌ بنيان‌ نهاد. همچنين‌ تمامي‌ مجموعه‌ كتابهاي‌ عربي‌ و علوم‌ قرآني‌ خود را به‌ بارگاه‌ حضرت‌ رضا(ع‌) در مشهد مقدس‌ و مجموعه‌ كتابهاي‌ فارسي‌، تاريخي‌، ادبي‌ و همچنين‌ مجموعة كامل‌ ظروف‌ چيني‌ خود را به‌ آستانة‌ شيخ‌ صفي‌الدين‌ اردبيلي‌ هديه‌ كرد. سياهة‌ كامل‌ مجموعـة‌ وقفي‌ را جلال‌الدين‌ منجم‌ يزدي‌، وقـايع‌ نگار عصر صفوي‌ در اثر خود به‌ نـام‌ «تاريخ‌ عباسي‌» ثبت‌ كرده‌ است‌. او نقل‌ مي‌كند كه‌ مولانا محمدحسين‌ حكاك‌ خراساني‌، تك‌تك‌ آثار موقوفي‌ را ثبت‌ مي‌كرد و موقوفات‌ را همراه‌ نسخه‌ از سياهه‌ به‌ چيني‌خانه‌ مي‌سپرد. به‌ استناد اين‌ سياهه،‌ مجموعة‌ موقوفي‌ شاه‌ عباس‌ شامل‌ 1162 قطعه‌ بوده‌ است‌ كه‌ با اين‌ وصف‌ مجموعة‌ ياد شده‌ از بزرگترين‌ مجموعه‌هاي‌ جهان‌ به‌ حساب‌ مي‌آيد كه‌ شامل:‌ ظروف‌ چيني‌ با لعاب‌ سفيدرنگ‌ تخم‌ مرغي‌ ـ رنگارنگ‌ مينايي‌ ـ تك‌ رنگ‌ زرد و قهوه‌اي‌ و سبزرنگ‌ سالادن‌ يا سنگينه‌ است‌ «چيني‌ها با نقش‌ آبي‌ كبالت‌ در زمينه‌ سفيد» و چند قطعة‌ نادر آثار از سنگ‌ يشم‌، دوركوهي‌، عقيق‌ و يك‌ چراغ‌ بلورين‌ مرصع‌ نيز در ميان‌ آنهاست‌. بنابر گزارش‌ فردريك‌ زاره‌ ـ ايران‌شناس‌ آلماني ‌ـ كه‌ نخستين‌ بررسي‌ مهم‌ را در آستانة‌ شيخ‌ صفي‌الدين‌ در اردبيل‌ انجام‌ داد، تالار مربع‌ شكلي‌ با پوشش‌ گنبد در ضلع‌ شرقي‌ مجموعة‌ ساختماني‌ آستانه‌ بنا كردند و در زير گنبد آن‌ قاب‌بندي‌ چوبي‌ احداث‌ و در آن‌ طاقچه‌هايي‌ به‌ شكل‌ خود ظرف‌ها براي‌ نگهداري‌ آنها جاسازي‌ شده‌ بود. تمام‌ شبكه‌ قاب‌بندي‌ به‌ رنگ‌هاي‌ طلايي‌ و آبي‌ مزين‌ بوده‌ و جايگاه‌ مناسبي‌ براي‌ نگهداري‌ چنين‌ مجموعه‌ چيني‌هاي‌ گرانبهايي‌ تشكيل‌ مي‌داد. در عصر صفوي‌ جهانگردان‌ و سفيران‌ چندي‌ از كشورهاي‌ غربي‌ به‌ ايران‌ سفر كردند و مشاهدات‌ خود را در سفرنامه‌هاي‌ متعدد منتشر كردند. آدام‌ اولئاريوس‌ از سفيران‌ غربي‌ بود كه‌ در سال‌ 1637م‌. به‌ دربار شاه‌ عباس‌ وارد شد. نامبرده‌ در سفرنامة‌ خود شرح‌ مفصلي‌ در بازديد از آستانة‌ اردبيل‌ و به‌ خصوص‌ «چيني‌خانه‌» و معماري‌ داخلي‌ جالب‌ و زيباي‌ آن‌ بر جاي‌ گذارده‌ است‌ كه‌ مورد استفادة‌ فردريك‌ زاره‌ نيز قرار گرفت‌ ولي‌ در سال‌ 1875م. هنگاميكه‌ بارون‌ ماكس‌ تيتلمان‌ از اردبيل‌ ديدن‌ كرد، «چيني‌خانه‌» به‌ حالت‌ ويرانه‌ درآمده‌، ظروف‌ چيني‌ بر كف‌ اطاق‌ها انباشته‌ و اغلب‌ ترك‌ برداشته‌ و شكسته‌ قطعات‌ آن‌ زير آوار خاك‌ مدفون‌ بود. با تأسيس‌ موزة‌ ايران‌ باستان‌ (افتتاح‌ 1316 خورشيدي‌) بخش‌ زيادي‌ از بازيافت‌ مجموعة‌ اردبيل‌، از جمله‌ «چيني‌خانه‌» به‌ تهران‌ منتقل‌ شد و در معرض‌ نمايش‌ قرار گرفت‌ و از آن‌ نگهداري‌ علمي‌ به‌ عمل‌ آمد. مجموعه‌ چيني‌هاي‌ آبي‌ و سفيد اردبيل‌ از غني‌ترين‌ مجموعة‌ جهان‌ از منظر تنوع، تعداد و طبيعت‌پردازي‌ در هنر نقاشي‌ چين‌، به‌خصوص‌ نقاشي‌ تزييني‌ است‌. تشكيل‌ نمايشگاه‌ موضوعي‌ (تماتيك‌) «حضور طبيعت‌ در چيني‌هاي‌ آبي‌ و سفيد» نه‌ فقط‌ نقش‌هاي‌ تزييني‌ را از منظر «طبيعت‌پردازي‌» براي‌ نخستين‌ بار بررسي‌ و معرفي‌ مي‌نمايد بلكه‌ از طريق‌ مضامين‌ برگزيده‌ و گنجينة نمادهاي‌ آن‌ بار اعتقادي‌ اين‌ فرهنگ‌ كهنسال‌ را نيز معرفي‌ و ارائه‌ مي‌نمايد. فهرست مطالب پيشينة تاريخي «چيني‌خانة اردبيل» بخش يكم ـ بستر تاريخي فرهنگ و هنر چين 1) وقايع مهم تاريخ و تمدن چين 2) رواج سفالينه‌هاي آبي و سفيد در كارگاههاي سفالگري چين الف. پيدايش و گسترش ب. ويژگيهاي هنري و تصويري بخش دوم ـ معرفي چيني‌هاي‌ آبي و سفيد مجموعة اردبيل الف. آثار سدة چهاردهم ميلادي ب. آثار سدة پانزدهم ميلادي نقش‌مايه‌ها پ. آثار سدة شانزدهم ميلادي بخش سوم ـ نمادهاي آذيني آثار هنري چين الف. نمادهاي جانوري ب. عناصر طبيعت پ. نقش‌هاي گياهي ت. نمادها و نشانه‌هاي تصويري به‌كار رفته در نقوش سفالينة چين پي‌نوشت منابع تصاوير چكيدة متن انگليسي
تعداد نمایش : 3060 <<بازگشت
منو اصلی
 

مؤسسات تابعه

پژوهشکده هنر
مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری
مؤسسه فرهنگی هنری صبا

پیوندها

فرهنگستان‌های ایران
دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها
مؤسسات پژوهشی
یاد استاد
پورتال قدیم

تماس با ما

ساختمان مرکزی : تهران- خیابان ولیعصر، پایین‌تر از چهارراه طالقانی، شماره 1552
كدپستي : 1416953613
تلفن : 5 - 66954200 دورنگار : 66951167
رایانامه : honar@honar.ac.ir
کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.