قرآن (ق‍رن‌ ۱۰ق)



عنوان اصلی :

قرآن

عنوان دیگر :

-

زبان:

عربی

مولف :

-



تاریخ تالیف :

-

تاریخ کتابت :

اواسط ق‍رن‌ ۱۰ق.

کاتب :



نگارگر :

-



تذهیب کار :



سایر پدیدآورندگان :

-



منشا (مکان جغرافیایی اثر) :

ایران - شیراز

تعداد برگ، تعدادسطر، اندازه سطور، قطع:

۴۴۵ برگ، ۱۱سطر؛ قطع: ۲۹۰×۴۲۷ م.م.

تعداد تصاویر (شامل نگاره، حدول، نمودار، شکل، نقشه):

-

مکتب نگارگری (نام دوره هنری و تاریخی نسخه):

«صفویه – مکتب شیراز»

نوع و درجه خط:

نسخ (عالی) – ثلث - « ریحان» - «محقق»

تزئینات متن:

«شروع نسخه با دو شمسه مذهب که دعای افتتاحیه (آیه ۸۸ سوره اسرا) با لعاب سفید به خط توقیع در آن هاکتابت شده؛ در ادامه دو صفحه کاملاً مذهب که در داخل ترنج مرکزی آن‌ها سوره فاتحه الکتاب و آیات آغازین سوره بقره به خط ریحان کتابت شده؛ در اطراف ترنج مرکزی نقوش اسلیمی رنگارنگ بر زمینه‌ای از انواع نقوش تزئینی گل با رنگ لاجوردی؛ صفحات بعدی به سه قسمت (سه کتیبه) اصلی و فضای میانی آن تقسیم شده‌اند که در کتیبه‌های بالا و پایین آیات به خط محقّق درشت به رنگ لاجوردی و در کتیبه میانی به خط ثلث طلانویسی و متن قرآن در فضای میانی این کتیبه‌ها به خط نسخ عالی کتابت شده است؛ سرسوره‌ها به خط ثلث در کتیبه‌های مذهّب کتابت شده؛ ترنج‌های مذهب در حاشیه صفحات برای نمایش تقسیمات قرآنی (حزب، جزء، سجده)؛ نقوش تزئینی گل برای جداسازی آیات؛ شرفه‌ها به رنگ لاجورد؛ سه سوره پایانی در دو صفحه کاملاً تذهیب شده همچون ابتدای نسخه، کتابت شده؛ در پایان نسخه، دو صفحه کاملاً تذهیب شده دارای سرلوحه تاج‌دار و کتیبه مذهب همراه با نقوش تزئینی گل و طلااندازی در زمینه خط که درآن دعای ختم قرآن به خط محقّق نگاشته شده؛ متن با مرکب مشکی و آیات موجود در کتیبه‌ها به رنگ لاجوردی و زر کتابت شده است».

نوع کاغذ:

-

نوع و تزئینات جلد:

چرم مشکی رنگ، سرطبله‌دار، «با نقش ترنج، سرترنج و لچکی طلاکاریی شده، اندرون جلد آستر چرم قهوه‌ای رنگ با نقش ترنج و سرترنج همراه با کتیبه بازوبندی و ترنجک».

آغاز:

«قالَ الله سُبحانَهُ و تَعالی: قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیرًا...»

انجام:

«... دعای ختم قرآن: .... أَللهمَّ اجْعَلِ القرآنَ لَنا فِی الدُّنیا قَریناً، وَ فِی القَبْرِ مُونِساً، وَ فِی القِیمَةِ شافعاً و عَلی الصِرَاط نوراً و فی الجَنَّه».

انجامه:

«قد ‌‌تشرف بتحریره و تقدم بترقیمه الفقیر الی الله الاحد الغنی اقل الضعفا و ضعف الفقرا روزبهان محمد الطبعی الشیرازی حشره الله فی ...»

یادداشت تملک و سجع مهر :

-



موضوع اثر و توصیفگرها :

«قرآن، هنر قرآنی، نسخه‌خطی هنری، روزبهان شیرازی، هنر صفوی، مکتب شیراز».

چکیده یا خلاصه نسخه :

نسخه‌خطی مذهب و نفیس قرآن که توسط روزبهان محمّد طبعی شیرازی، در اواسط ق‍رن‌ ۱۰ق. کتابت شده است و دارای آرایه‌های تزئینی و هنری فراوان است.

اطلاعات تکمیلی :

«در تذهیب این نسخه نفیس قرآنی، روزبهان برای نخستین بار، رنگ‌های درخشان قرمز، صورتی و فیروزه‌ای بر زمینه بین قاب‌بندی‌ها و گاهی شرفه‌های حاشیه را دستمایه کار خود قرار داده است».

«کلیه صفحات داخلی این اثر دارای جدول‌کشی‌های رنگارنگ، حل کاری حاشیه، گل و طلا اندازی در زمینه خط است».

 کلیه اطلاعات نسخه‌شناختی به جز اطلاعات داخل «گیومه» بر اساس اطلاعات ارائه شده در محل نگهداری نسخه است.



شماره نسخه :

Chester Beatty Library, Is 1558



محل نگهداری نسخه :



منابع و ماخذ :

The Ruzbihan Qur'an (Mid 10th AH). Chester Beatty Library, Islamic  Digital Collection, Object no:Is 1558.



یادداشت حق مولف :

جهت اطلاع از ضوابط بهره‌برداری از این اثر به اینجا مراجعه فرمایید.

 



فهرست پیشینه های فارسی :

معتقدی، کیانوش (۱۳۹۲). بررسی شیوه های تذهیب در «مکتب شیراز» (سده های نهم و دهم قمری): روزبهان شیرازی، نابغه خط و تذهیب. آستان هنر،۴-۵،۳۲-۴۱.

 



فهرست پیشینه های لاتین :

Arberry, Arthur J. (1967). A Handlist of the Korans in the Chester Beatty Library. Dublin: Hodges, Figgis.

 



تصاویر گزیده صفحات :



کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.