سوز و گداز (۱۰۶۸ق)



عنوان اصلی :

سوز و گداز

عنوان دیگر :

سوز و گداز نوعی

زبان:

فارسی

مولف :

ن‍وع‍ی‌ خ‍ب‍وش‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍د رض‍ا، -۱۰۱۹ق‌.



تاریخ تالیف :

ق‍رن‌ ۱۱ق.

تاریخ کتابت :

اول صفر ۱۰۶۸ق.

کاتب :



نگارگر :



تذهیب کار :

-



سایر پدیدآورندگان :

-



منشا (مکان جغرافیایی اثر) :

ایران

تعداد برگ، تعدادسطر، اندازه سطور، قطع:

۲۲برگ،۱۶سطر، اندازه سطور: ۷۰ × ۱۶۰؛ قطع: ۱۴۵×۲۳۵م.م.

تعداد تصاویر (شامل نگاره، حدول، نمودار، شکل، نقشه):

۸ نگاره

مکتب نگارگری (نام دوره هنری و تاریخی نسخه):

صفویه

نوع و درجه خط:

نستعلیق

تزئینات متن:

سرلوحه تاج‌دار مذهب به نقوش تزئینی گل با قلم زر و لاجورد و سبز و قرمز و بنفش؛ شرفه به رنگ لاجورد؛ طلااندازی مابین سطور و نقوش تزئینی گل و هندسی مابین ابیات، کتیبه‌های چهارگوش و سه گوش زرین مذهب به گل‌های تزئینی؛ مجدول: جدول دور سطور آبی، زر، قرمز؛ دارای رکابه؛ متن با مرکب مشکی کتابت شده است.

نوع کاغذ:

ته خط دار

نوع و تزئینات جلد:

چرم مشکی رنگ جدید، اندرون جلد آستر کاغذی سفید رنگ (جلد اصل نیست).

آغاز:

الهی خنده ام را نالکی ده* سرشکم را جگر پر کالکی ده...

انجام:

گلی بخش از گلستان خلیلم* درین ره ساز آتش را دلیلم.

انجامه:

احقر عبادالله ابن سید مراد الحسینی بر سبیل یادگاری بجهه مانی الزمانی افضل المصورین استاد محمد علی نقاش مشهدی مرقوم قلم شکسته رقم گردانید تحریراً غرّه صفر سنه ۱۰۶۸.

یادداشت تملک و سجع مهر :

-



موضوع اثر و توصیفگرها :

«ادبیات فارسی، شعرفارسی، ق‍رن‌ ۱۱ق، آیین ستی*، ستی‌نامه‌ها،هنر صفوی».

چکیده یا خلاصه نسخه :

نسخه مذهب و تصویری مثنوی سوز و گداز از نوعی‌خبوشانی شاعر فارسی زبان قرن یازدهم هجری است. در داستان پسر و دختر هندی که از کودکی نامزد میشوند، به جوانی میرسند و در جریان مراسم عروسی داماد درمی‌گذرد. دختر تصمیم می‌گیرد که خود را همراه همسر آینده اش به آتش بسپارد. این مثنوی در باب اجرای آیین ستی یا ساتی (الهه هندی) در هند است. بر طبق این آیین، همسر مرد متوفا همراه او خود را به آتش می‌کشید.

اطلاعات تکمیلی :

این نسخه را ابن سید مرادالحسینی (کاتب) به محمد علی نقاش مشهدی (نگارگر) ملقب به مانی زمانه هدیه کرده است.

*ستی واژه‌ای است سانسکریت به معنی عفیف و پاکدامن و در اصطلاح به معنی زنی است که طی آداب خاصی خود را در فراق همسر درگذشته‌اش می‌سوزاند و به معنی خود این مراسم نیز به کار رفته است. سابقه شکل‌گیری آن به ۱۰۰۰ تا ۵۰۰ سال پیش از میلاد برمی‌گردد و در سال ۱۸۲۹م. ممنوع اعلام شد. شاعران پارسی زبان به ویژه آنان که در دیار هند می‌زیستند، از این سنت هندویی استفاده کرده و منظومه‌هایی سوزناک و پراحساس آفریده‌اند(باباصفری و سالمیان، ۱۳۸۷).

کلیه اطلاعات نسخه‌شناختی به جز اطلاعات داخل «گیومه» بر اساس اطلاعات ارائه شده در محل نگهداری نسخه است.



شماره نسخه :

Walters Art Museum Ms. W.649



محل نگهداری نسخه :



منابع و ماخذ :

Sūz va gudāz (1068 AH/ 1657 AD). The Walters Art Museum. Ms. W.649.

Walters Art Museum, W.649 on line description © 2011 Walters Art Museum,used under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license: http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/.



یادداشت حق مولف :

جهت اطلاع از ضوابط بهره‌برداری از این اثر به اینجا مراجعه فرمایید.



فهرست پیشینه های فارسی :

آژند، یعقوب(۱۳۸۵). ققنوس‌وار در آتش: تفحصی در باب مثنوی سوز و گداز و دیوارنگاره‌ای در چهل‌ستون. گلستان‌ هنر،۲(۳) :۱۱۸-۱۲۲.

باباصفری، علی اصغر و سالمیان، غلامرضا (۱۳۸۷). ستی و بازتاب آن در ادب فارسی. جستارهای نوین ادبی (مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد)،۴۱ (۱)، ۴۹- ۷۴.

 



فهرست پیشینه های لاتین :

Farhad, Massumeh (2001). Searching for the New: Later Safavid Painting and the Suz u Gawdaz (Burning and Melting) by Naw`i Khabushani. Journal of the Walters Art Museum 51: 115-130.



تصاویر گزیده صفحات :



کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.