محمد ابراهیم قمی



نام پدیدآورنده :

محمد ابراهیم قمی

تاریخ تولد- وفات :

ق‍رن‌ ۱۱- ۱۲ق.

دوره تاریخی :

صفویه

حرفه :

کاتب - خوشنویس

معرفی :

محمد ابراهیم قمی از نسخ نویسان عهد شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی است. نام پدرش محمد نصیر و استاد میرزا احمد نیریزی نسخ نویس مشهور بوده است. وی علاوه بر نسخ، ثلث و رقاع و تعلیق و شکسته نستعلیق را خوش می نوشته و در تذهیب و جلدسازی نیز مهارت داشته است. محمد ابراهیم قمی در تمام دوره سلطنت شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی شهرت داشته و آثار تاریخ دار او تا سال ۱۱۱۸ق. دیده شده است.

از نمونه خطوط وی به نقل از احوال و آثار خوشنویسان عبارتند از:

 یک نسخه صحفیه سجادیه، به قلم نسخ و ترجمه آن به قلم نستعلیق با رقم و تاریخ «کتبه العبد الفقیر محمدابراهیم القمی ۱۱۱۲ق.» در مجموعه آقای دکترمهدوی تهران؛

یک نسخه قرآن به خط نسخ و ترجمۀ آن قسمتی به خط نستعلیق و خواص سور به قلم شکسته نستعلیق در مجموعه مهدی بیانی؛

یک قطعه مذهّب از مرقّع نسخ و رقاع با تاریخ ۱۰۹۷ق. در کتابفروشی اقبال (آن زمان در آن کتابفروشی مهدی بیانی رؤیت کرده است) با رقم «مشقه العبد الاثم محمد ابراهیم فی ۱۰۹۷ق.»؛

یک قطعه مذهّب از مرقّع به قلم نسخ و رقاع که از روی خط یاقوت مستعصمی مشق کرده به تاریخ ۱۱۰۲ق. در مجموعه مهدی بیانی؛

صحیفۀ سجادیه مزین با خط نسخ و نستعلیق و حواشی شکسته نستعلیق با تاریخ ۱۱۱۳ق. در همان مجموعه؛

قرآن نیم ربعی، جلد روغنی عمل علی اشرف به تاریخ ۱۱۶۸ق. ساخته شده. این قرآن به خط نسخ است و بین سطور طلا اندازی شده با رقم «کتبه العبد الاثم محمد ابراهیم » که احتمالاً تاریخ آن ۱۱۰۱ق. است در همان مجموعه؛

یک قطعه نسخ به تاریخ ۱۱۰۶ق. در همان مجموعه؛

قرآن جانمازی، چهار صفحه اول و دو صفحه آخر مذهّب تماماً تشعیر سازی به خط نسخ و تاریخ ۱۱۱۵ق. در کتابخانه کاخ موزۀ گلستان؛

قرآن روغنی ممتاز عمل علی اشرف به تاریخ ۱۱۵۷ق.  مزین و مرصع، مذهّب عالی به خط نسخ و رقاع به تاریخ ۱۱۱۸ق.، در مجموعه دکتر مهدوی؛

قرآن نیم ربعی، جلد روغنی عالی با تذهیب و تشعیرسازی به تاریخ ۱۰۱۱ق.؛

دعای جوشن کبیر ربعی جلد میشن با سرلوح مذهّب و مرصّع به خط نسخ و آخر رقاع که به امر شاه سلیمان صفوی نوشته شده ۱۱۰۳ق.؛

 یک قطعه با تشعیرسازی، مذهّب به خط ثلث و رقاع با تاریخ ۱۰۷۰ق.، در مجموعه مهدی بیانی؛

صحیفه، جلد روغنی، مذهّب، مرصّع به خط نسخ و چند کلمه نستعلیق و تاریخ ۱۱۱۲ق. در مجموعه آقای دکتر مهدوی؛

قرآن با جلد سوخت، بغلی، مزین با خط نسخ و آخر رقاع، با رقم « کتبه العبد محمد ابراهیم قمی، سنه تسع و تسعون و الف، ۱۰۹۹ق» که در معرض فروش بوده است(سرمدی،  ۱۳۷۹:۶۰۵) نیز نگاه کنید (بیانی، ۱۳۶۳: ج.۳ -۴ : ۶۲۵).

 

 

 



منابع فارسی :

بیانی، مهدی (۱۳۶۳). احوال و آثار خوشنویسان. تهران: علمی.

سرمدی، عباس (۱۳۷۹). دانشنامه هنرمندان ایران جهان اسلام: از مانی تا معاصرین کمال الملک. تهران: هیرمند.



منابع لاتین :

-



آثار موجود در این مجموعه :

قرآن کریم (۱۰۹۶ق)، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۱۱۹۳۷.



کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.