احمد نیریزی



نام پدیدآورنده :

احمد نیریزی

تاریخ تولد- وفات :

قرن ۱۲ق.

دوره تاریخی :

صفویه

حرفه :

کاتب - خوشنویس

معرفی :

بزرگترین نسخ نویس ایرانی که او را در این خط می‌توان هم‌پایه میرعماد در خط نستعلیق دانست. در نیریز به دنیا آمده و مقدمات خط را نزد آقا محمد صادق ارجستانی و سپس نزد آقا محمد ابراهیم قمی آموخت و پس از تکمیل خط سرآمد استادان زمان شد و شیوه خاصی در خط به وجود آورد که می توان آن را نسخ ایرانی نامیدوی در حدود سال ۱۱۰۰قدر اصفهان ساکن گردیده و همه عمر به کتابت پرداخته و آثاری که به خط او دیده شده، نود و نه مجلد قرآن کریم، هفتاد و هفت صحیفه و بسیاری از ادعیه، مرقّعات و قطعات است. استاد در خط نستعلیق و شکسته و نقاشی نیز آثاری دارد.

 فهرست بخشی از آثار این هنرمند در مراکز مختلف از جمله «کتابخانه کاخ موزه گلستان»، به شرح ذیل است:

قرآن وزیری به تاریخ  ۱۰۹۴قبه خط نسخ و قسمت آخر رقاع؛

صحیفه سجادیه به تاریخ ۱۰۹۶قبه قطع وزیری، جلد ساغری، مذهب؛

دعای کمیل جانمازی به تاریخ ۱۱۰۷ق. جلد روغنی؛

سوره و ادعیه به تاریخ ۱۱۱۰ق. قطع وزیری جلد روغنی به خط نسخ و تزئینات؛

مناجات خمسه عشربه تاریخ ۱۱۱۱ق. به قطع وزیری، جلد روغنی و تزئینات؛

قرآن رحلی به تاریخ ۱۱۱۱ق. جلد ساغری با نسخ کتابت عالی و نستعلیق؛

چهار رقعه از مرقّع به تاریخ۱۱۱۱ق. و خط نسخ؛ 

دعای جوشن کبیر به تاریخ ۱۱۱۲ق.به قطع نیم ربعی، جلد روغنی با خط نسخ؛

سوره و ادعیه و به قطع نیم ربعی به تاریخ ۱۱۱۲ق جلد روغنی به خط نسخ؛

سوره الفتح به قطع وزیری کوچک به تاریخ ۱۱۱۳ق.، جلد روغنی به خط نسخ؛

ادعیه الاسبوع به قطع جانمازی به تاریخ ۱۱۱۴ق.، جلد روغنی به خط نسخ؛

دعای احتجاب به قطع نیم ربعی به تاریخ ۱۱۱۵ق.، جلد روغنی به خط نسخ؛

خطبه حضرت امیر به قطع وزیری به تاریخ ۱۱۱۶ق.، جلد روغنی به خط نسخ؛

دعای توسل قطع نیم ربعی به تاریخ رمضان ۱۱۱۶ق.، جلد روغنی، مذهّب؛

دعای کمیل به  تاریخ ۱۱۱۶قبه قطع وزیری با جلد روغنی به خط نسخ؛

قرآن رحلی به تاریخ شعبان ۱۱۱۷ق. روی جلد تمام مذهّب به خط نسخ و رقاع، این قرآن به امر فتحعلی شاه تذهیب و تجلید شده است.

ادعیه الاسبوع به قطع نیم ربعی به تاریخ ۱۱۱۸ق، جلد روغنی به خط نسخ؛

دعای احتجاب به قطع نیم ربعی به تاریخ  ۱۱۱۸ق جلد روغنی و تزئینات؛

دعوات به قطع نیم ربعی به تاریخ ۱۱۲۰ق.، جلد روغنی  به خط نسخ؛

صحیفه سجادیه  به تاریخ ۱۱۲۰قبه قطع وزیری جلد روغنی به خط نسخ؛

دعای احتجاب به قطع وزیری به تاریخ ۱۱۲۰ق.، جلد روغنی  به خط نسخ؛..

علاوه براین، آثار دیگری از وی در مجموعه ها و موزه‌ها پراکنده است. به طور کلی آثار این نابغه خط بین سال‌های ۱۰۹۴ق. تا ۱۱۷۷ق. هجری قمری یعنی ۸۳ سال محصور است و این نشانه از عمر طولانی وی دارد(سرمدی، ۱۳۷۹: ۶۷- ۷۲).



منابع فارسی :

سرمدی، عباس (۱۳۷۹). دانشنامه هنرمندان ایران جهان اسلام: از مانی تا معاصرین کمال الملک. تهران: هیرمند.

 



منابع لاتین :

Qurʼān (1120 AH/ 1708 or 1709 AD). Library of Congress, Arabic manuscript, M132.




آثار موجود در این مجموعه :

قرآن ( کتابت۱۱۲۰ ق)، کتابخانه کنگره،Arabic manuscript, M132.

قرآن کریم (۱۱۲۲ق)، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۲.



کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.