مرشد الدین شیرازی



نام پدیدآورنده :

مرشد الدین شیرازی

تاریخ تولد- وفات :

ق‍رن‌ ۱۰ق.

دوره تاریخی :

صفویه

حرفه :

کاتب - خوشنویس

معرفی :

شیخ مرشدالدین شیرازی، کاتب و خوشنویس است و شاید یکی از پرکارترین کاتبان قرن دهم است. دارای دو پسر به نام های عبدالله و حمدالله بوده که هر دو خوشنویس‌اند (سرمدی، ۱۳۷۹: ۸۳۶-۸۳۷).  عبدالله بمراتب از پدر بهتر می‌نوشته است و حمدالله که اگرچه مانند برادر نمی‌نوشته ولی از پدر خوش‌تر می‌نوشته است.

 از آثار وی:

 یک نسخه حدیقه الحقیقۀ سنائی، بقلم کتابت متوسط، که چنین تمام می شود: «تم الکتاب الموسوم بحدیقه الحقایق، من کلام ملک الحکما و قدوه الفضلا استاد المحققین قطب العارفین افصح المتکلمین مجدود بن آدم السنائی الغزنوی روّح الله روحه فی شهور سنه ... و تسعمائه [رقم عشرات محو شده است ] علی یدالعبد شیخ مرشد الدین، سترالله عیوبه، ببلده شیراز» در کتابخانه سلطنتی، تهران؛

یک نسخه مثنوی شاه و درویش هلالی، بقلم کتابت خفی متوسط، با رقم و تاریخ: « ... علی یداقل العباد مرشد الکاتب الشیرازی ... فی تاریخ یوم الاثنین عشرین شهر رمضان المبارک سنه خمسین و تسعمائه» در همان کتابخانه؛

یک نسخه سلسله الذهب جامی، بقلم کتابت جلی متوسط، با تاریخ و رقم: «تم الکتاب ... فی تاریخ شهر جمادی الثانی سنه ثمان و اربعین و تسعمائه ... علی ید اقل العباد مرشد الکاتب شیرازی...» در مجموعۀ آقای عباس مزدا، تهران؛

یک نسخه حالنامه عارفی، بقلم نیم دو دانگ متوسط، با رقم و تاریخ:  « تم الکتاب ... علی یداقل العباد مرشد الکاتب الشیرازی، فی تاریخ شهر رمضان المبارک سنه تسع و اربعین و تسعمائه» در مجموعۀ آقای سلطانی القرآنی، تهران؛

یک نسخه مثنویات کامل خواجوی کرمانی، بقلم کتابت متوسط، با تاریخ و رقم: « ... تمت الکتاب ... فی تاریخ یوم السبت ثالث شهر محرم الحرام سنۀ ثلالث و خمسین و تسعمائه ... علی ید اقل العباد مرشد الکاتب شیرازی...» در کتابخانۀ مدرسه سپهسالار، تهران؛

یک نسخه کلیات سعدی، بقلم کتابت متوسط، در The Walter Art Gallery، بالتیمور؛

یک نسخه مهرو مشتری عصار، بهمان قلم، در همان موزه؛

یک نسخه خمسه نظامی، با رقم « مرشد الدین محمد» و تاریخ ۹۱۹ ق.که در شیراز نوشته است، در مجموعه کورکیان، نیویورک؛

یک نسخه ظفرنامه تیموری شرف الدین علی یزدی، با رقم: « مرشد الکاتب الشهیر عطار الشیرازی» و تاریخ ۹۲۹ق.، در موزه  بریتانیا، لندن؛

نسخه دیگر خمسه نظامی، بارقم « مرشد الکاتب العطار الشیرازی» و تاریخ ۹۳۵ق.، در مجموعۀ چستربیتی، دوبلین؛

نسخه دیگر خمسه نظامی، با همان رقم و تاریخ ۹۳۶ق.، در همان مجموعه؛

 نسخه دیگر ظفرنامه تیموری، با رقم: «مرشد الکاتب الشیرازی» و تاریخ ۹۳۹ق. در کتایخانۀ، ایندیاآفیس؛

یک نسخه لیلی و مجنون هاتفی، با همان رقم و تاریخ ۹۴۱ق.، در کتابخانۀ دولتی، برلین؛

یک نسخه شاهنامۀ فردوسی، با همان رقم و تاریخ ۹۴۲ق.، در کتابخانۀ بانکی پور؛

نسخه دیگر خمسه نظامی، با همان رقم و تاریخ ۹۴۵ق. در کتابخاۀ خزینه اوقاف، استانبول؛

نسخه دیگر شاهنامۀ فردوسی، با هامان رقم و تاریخ، در مجموعه کورکیان نیویورک؛

یک نسخه عجایب المخلوقات قزوینی، با رقم: «مرشد الشیرازی المقلب عطار» و تاریخ ۹۵۲ق.، در همان مجموعه؛

 

نسخۀ دیگر ظفرنامه، با رقم: «مرشد الکاتب الشیرازی» و تاریخ ۹۵۳ق.، در کتابخانه عمومی، لنین گراد؛

نسخه خمسه نظامی، با همان رقم و تاریخ ۹۰۰ق.، در فریر گالری، واشنگتن؛

نسخه دیگر ظفرنامه، با رقم: « مرشد الکاتب العطار » و تاریخ ۹۵۹ق.، در کتابخانۀ موزۀ بریتانیا، لندن؛

 نسخه دیگر کلیات سعدی، بقلم کتابت خفی متوسط، با تاریخ و رقم: « فی تاریخ شهر شوال سنه اثنین و ثلاثین و تسعمائه الهجریه، علی ید اقل العباد مرشد الکاتب المشهور بعطار الشیرازی غفرالله ذنوبه و ستر عیوبه» در نزد عتیقه فروشی تهران؛ (بیانی، ۱۳۶۳ج.۳-۴۸۹۹۹۰۱).     

 



منابع فارسی :

 

بیانی، مهدی (۱۳۶۳). احوال و آثار خوشنویسان. تهران: انتشارات علمی.

سرمدی، عباس (۱۳۷۹). دانشنامه هنرمندان ایران جهان اسلام: از مانی تا معاصرین کمال الملک. تهران: هیرمند.

 



منابع لاتین :

Mihr va Mushtarī (1476 [881 AH]). The Walters Art Museum, W.627.

 



آثار موجود در این مجموعه :

مهر و مشتری (کتابت ۸۸۱ ق)، موزه هنر والترز، W.627.

 



کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.