اظهر تبریزی



نام پدیدآورنده :

اظهر تبریزی

تاریخ تولد- وفات :

قرن ۹ق.

دوره تاریخی :

تیموریان

حرفه :

کاتب - خوشنویس

معرفی :

ظهیرالدین اظهر تبریزی (اظهر السلطانی) یکی از مشهورترین خوشنویسان قرن نهم  و شاگرد  میرزا جعفر بایسنغری است. اظهر از تبریز به هرات سفر کرده و ملازم ابوسعید بن محمدبن میرانشاه تیموری (۸۵۵-۸۷۳ق.) گردید. از آثار خطوط موجود وی بر می­آید که وی در خدمت شاهزاده بایسنغر میرزا و سلطان ابراهیم میرزا فرزندان شاهرخ و پیر بوداق قراقویونلو (۸۶۶-۸۷۱ق.) نیز بوده است. اظهر، استاد مسلم خط در زمانه خود بود و او را با لقب ظهیرالدین و استاد الاساتید و استاد استادان نامیده ­اند. قدمای خط شناس، اظهر را سومین استاد خط نستعلیق دانسته‌اند. از شاگردان معروف اظهر، سلطانعلی مشهدی و سلطان علی قاینی و شیخ بایزید پورانی را ذکر کرده­‌اند. بعضی‌ها مالک دیلمی و عبدالرحیم انیسی و سلطان علی سبز مشهدی و شیخ محمد امامی و غیب الله امامی را از شاگردان او محسوب نموده‌اند. در مورد مرگ اظهر روایات متفاوت است. اما سال ۸۸۰ق. اصلح به نظر می‌رسد.

از آثار به جا مانده از او به نقل از احوال و آثار خوشنویسان (بیانی، ۱۳۶۳: ج. ۱-۲: ۶۸):

چند قطعه در مرقع گلشن در کتابخانه کاخ موزه گلستان.

یک سفینه اشعار در مجموعه حاج محمدآقای نخجوانی تبریز به تاریخ ۸۷۷ق.

یک نسخه کامل شش دفتر مثنوی مولانا جلال الدین بلخی متعلق به مهدی بیانی با خط نستعلیق و عناوین تعلیم رقاع با تاریخ ۸۷۲ق.

یک نسخه مقطعات ابن یمین برای پیربوداق به تاریخ ۸۶۴ق.

پنج قطعه در مرقعات مختلف به تاریخ ۸۵۳ق. در کتابخانه دانشگاه استانبول.

بیست و نه قطعه از مرقعات بهرام میرزا، شاه اسماعیل امیرحسین بیک، امیر غیب بیک با خط ثلث، رقاع و نستعلیق و تاریخ‌های ۸۷۳-۸۴۰ق. در کتابخانه خزینه اوقاف استانبول.

یک نسخه کلیات عماد فقیه کرمانی به تاریخ ۸۳۴ق.

یک نسخه خمسه نظامی و امیرخسرو دهلوی به تاریخ ۸۷۷ق. در کتابخانه دانشگاه پنجاب لاهور.

یک نسخه خسرو و شیرین نظامی به تاریخ ۸۲۴ق. در کتابخانه جان رایلندز منچستر.

یک نسخه هفت پیکر نظامی در موزه متروپلیتن نیویورک.

یک قطعه در کتابخانه لنینگراد.

یک قطعه از مرقع به خط ثلث و نستعلیق  غبار با رقم «العبدالفقیر اظهر عفا الله عنه» در خزینه توپ قاپوسرای استانبول.

یک قطعه از مرقع شاه اسماعیل به خط نستعلیق و رقاع در سمرقند نوشته شده در همان موزه.

یک صفحه اشعار از مرقع به  خط نستعلیق و رقاع که برای سلطان ابراهیم نوشته با رقم «کتبه العبد الفقیر المحتاج رحمه الله ... اظهر ...» در همان موزه.

 



منابع فارسی :

بیانی، مهدی (۱۳۶۳). احوال و آثار خوشنویسان. تهران: انتشارات علمی.

سرمدی، عباس (۱۳۷۹). دانشنامه هنرمندان ایران جهان اسلام: از مانی تا معاصرین کمال الملک. تهران: هیرمند.

 



منابع لاتین :

 

Khosrow and Shirin(1421 [824 AH]). The University of Manchester Library, U.K. Persian MS 6.

 



آثار موجود در این مجموعه :

خسرو و شیرین (۸۲۴ق)، کتابخانه دانشگاه منچستر، Persian MS 6 .

 



کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.