محمدحسین کشمیری



نام پدیدآورنده :

محمدحسین کشمیری

تاریخ تولد- وفات :

؟ - ۱۰۲۰ق

دوره تاریخی :

گورکانیان هند

حرفه :

کاتب - خوشنویس

معرفی :

از معروف‌ترین خوشنویسان هندی در عصر خود و از مقربان اکبرشاه (۹۶۳ - ۱۰۱۴ق.) و استاد شاهزادگان بود و از این پادشاه لقب «زرین قلم» گرفته و به‌ آن معروف شده‌است، تا زمان جهانگیر پادشاه (۱۰۱۴-۱۰۳۷ق.) میرکاتب دربار وی بوده و به این مناسبت «جهانگیرشاهی» نیز رقم دارد. محمدحسین را بعضی شاگرد عبدالعزیز دانسته و بعضی دیگر مانند صاحب مناقب هنروران، او را شاگرد میرعلی هروی، که دراین صورت باید زندگی بس دراز کرده باشد. تاریخ وفات او را بالاتفاق سال ۱۰۲۰ق. ضبط کرده‌اند. از شاگردان محمدحسین، حسین کشمیری و محمدمراد زرین قلم را نام برده‌اند.

از آثار وی:

شش قطعه از مرقع گلشن، با رقم و تاریخ‌های: «بموجب حکم اقدس، کمترین بنده‌ها، محمدحسین زرین قلم کشمیری بتاریخ سه موافق سنه ۱۰۱۷ق. بقلم شکسته رقم، نقل نمود.» و «العبد المذنب الفقیر محمدحسین زرین قلم جهانگیرشاهی، فی سنه هزار و هجده» در کتابخانه سلطنتی، تهران؛

قطعاتی چند، با رقم‌هایی از جمله: «العبدمحمدحسین‌الکشمیری زرین قلم»، «کتبه العبد المذنب محمدحسین الکاتب الکشمیری»، «فی شهور سنه اثنین و تسعین و تسعمائه المذنب کشمیری الکاتب» و «مشقه المذنب الفقیر محمدحسین الکشمیری غفرالله ذنوبه و سترالله عیوبه، الفقیر محمدحسین الکشمیری سنه ۹۸۸ق.» در کتابخانه‌های: ملی تهران، آستان (قدس) رضوی مشهد، حاج حسین ملک تهران، بادلیان انگلستان و موزه باستان‌شناسی دهلی؛

در مرقعی عظیم و بزرگترین مجموعه قطعات خطوط وی، مشتمل بر ۵۳ قطعه از پنج دانگ تا کتابت خفی خوش و عالی، با رقم ها و تاریخ‌های: «کشمیری»، «کشمیری کاتب»، «محمدحسین»، «محمدحسین کاتب»، «محمدحسین زرین قلم» و «الفقیر محمدحسین فی شهور سنه ۹۹۹ق.» و «کتبه العبد المذنب الحقیر محمدحسین غفرالله ذنوبه و سترعیوبه و السلام فی سنه الف» و «کتبه العبد المذنب المفتفر الی رحمه الله محمدحسین زرین قلم غفرله سنه هزار و چهار».

 یک نسخه مفردات نستعلیق میرعلی­ تبریزی، بقلم سه دانگ خوش، مصدربیک صفحه سوره فاتحه و مختوم به دو قطعه دودانگ و نیم دودانگ خوش، با تاریخ و رقم: «بتاریخ سنه نهصدونود، اواخر ذی‌قعده، بنده فقیر محمدحسین کشمیری بقلم شکسته رقم مرقوم ساخت» در مجموعه نگارنده(بیانی، ۱۳۶۳: ج.۳-۴: ۷۰۲- ۷۰۴).   

 

 



منابع فارسی :

بیانی، مهدی (۱۳۶۳). احوال و آثار خوشنویسان. تهران: انتشارات علمی.



منابع لاتین :

Khamsah-i Dihlavī (Probably 1006 AH / 1597-1598 AD). The Walters Art Museum. Ms. W.624.



آثار موجود در این مجموعه :

خمسه امیرخسرو دهلوی (کتابت احتمالاً ۱۰۰۶ق‌)، موزه هنر والترز، W.624.



کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.