به گزارش روابطعمومی فرهنگستان هنر، آیین رونمایی از نسخه نفیس خمسه شاهطهماسبی شنبه ۳۱ خرداد ۱۳۹۹، در تالار ایرانِ فرهنگستان هنر، با حضور جمعی از هنرمندان و ادیبان و مسئولان، و با رعایت نکات بهداشتی برگزار شد. این مراسم بخشی از همایش «خمسهنگاری؛ بازنمود خمسه نظامی در هنر» بود که به همت معاونت پژوهشی فرهنگستان هنر، قرار بود در ۲۱ اسفند ۱۳۹۸به مناسبت بزرگداشت نظامی برگزار شود، اما به دلیل اوضاع و شرایط پیشآمده بر اثر بیماری کرونا به تعویق افتاد. این همایش قرار است در دو بخش برای علاقهمندان و پژوهشگران برگزار شود که مراسم رونمایی از بازنشر کتاب خمسه نظامی برگزار شد و بخش علمی این همایش که شامل ارائه مقالات علمی است، به زمانی دیگر موکول شد که متعاقباً اعلام خواهد شد.
علیرضا اسماعیلی، سرپرست فرهنگستان هنر، در ابتدای این مراسم گفت: «سنت کتابآرایی در تاریخ هنر ایران سابقهای دیرینه دارد. از میان متون کهن فارسی، شاهنامه فردوسی، خمسه نظامی، هفتاورنگ جامی و کلیلهودمنه بیش از دیگر متون در گذشته برای تصویرگری و کتابت مورد توجه هنرمندان بوده است. از عصر زرین کتابآرایی و مجموعهسازی در اوایل دوره صفوی که دنباله سنّت شکوفای هرات دوره تیموری است، نسخ خطی بسیار نفیس و ارزشمندی باقی مانده است که در میان آنها شاهنامه شاهطهماسبی و خمسه شاهطهماسبی از جایگاهی ویژه برخوردارند. فرهنگستان هنر طبق وظایف اساسنامهای خود همواره برای شناسایی و معرفی اینگونه نسخ مهم هنری، به طرق مختلف ازجمله بازنشر آنها، اهتمامی ویژه ورزیده است. شناسایی و بازنشر این نسخ میتواند ضمن احیا و حفظ و اشاعه سنّت ارزشمند کتابآرایی، در الگوسازی و خلق آثار جدید هنرمندان معاصر کشورمان نیز الهامبخش و راهگشا باشد.»
خمسه نظامی گنجوی، به کتابت شاه محمود نیشابوری، استاد مسلّم نستعلیق، و نگارگریِ استادانی بیبدیل چون سلطان محمد، میرک اصفهانی، میرزا علی، میرسید علی، مظفرعلی و محمد زمان، یکی از نفیسترین و مهمترین نسخ خطی است که از خمسه نظامی در تاریخ هنر ایران کتابت و تصویرگری شده است. این نسخه که هر پنج مثنوی نظامی گنجوی را به طور کامل دربردارد، مشتمل بر ۴۰۴ برگ(۸۰۸ صفحه) و ۱۷ نگاره، از جمله نگاره معروف معراج حضرت رسول (ص)، اثر سلطان محمد است. تاریخ انجامة این نسخه سال ۹۴۶ هجری قمری را نشان میدهد. یکی از ویژگیهای مهم این نسخه، تشعیر و حلکاری، یعنی تزیین حواشی صفحات متن با نقوش گیاهی و حیوانی مُطلّاست که سابقهای طولانی در هنر ایرانی دارد و در این نسخه به اوج میرسد. هر صفحه از ۸۰۸ صفحه این نسخه تشعیری یگانه دارد که اغلب مناظر طبیعی و نقوش حیوانی را به تصویر میکشد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص سخنرانیها و تصاویر مراسم رونمایی لطفا به اینجا مراجعه فرمایید.