در سومین نشست پژوهشی هفته کتاب هنر ایران، ابعاد مختلف نشر هنری در اقتصاد هنر با حضور صاحبنظران و علاقه‌مندان بررسی شد.

به گزارش روابط عمومی فرهنگستان هنر به نقل از روابط عمومي موسسه صبا، در این نشست که عصر سه شنبه 26 آبان در سینما تک مؤسسه صبا برگزار شد ، ابتدا میثم موسایی با بررسی معادله درآمد ، تیراژ و کارایی و کارآمدی کتاب های هنری اظهار داشت: محوریت درآمد یا تیراژ در نشر هنری به خودی خود مشکل نیست. مشکل آنجاست که در بخش های دولتی به کارآیی و کیفیت کتب منتشر شده توجه نشود و از پی آن انبوه کتاب های چاپ شده و خریداری نشده در گوشه انبارها بماند و از بین برود. متأسفانه اکثر کتاب هایی که در حوزه دولتی و توسط ناشر دولتی به معنای واقعی کلمه چاپ شده چنین سرنوشتی داشته اند.

وی در ادامه با بیان آسیب شناسی ناشران هنری که تنها از منظر اقتصاد و منافع به کار مشغولند،کنش و رفتار شناسی ناشران ، توزیع کنندگان، فروشندگان و مراکز عرضه و نیز مخاطبان را مورد بررسي قرار داد و گفت: برای مطالعه ی این رفتار شناسی به شکل انتقادی باید حتما تئوری داشته باشیم و اگر صرفاً اقتصادی نگاه بکنیم، رفتار همه اینها چه دولت، چه ناشرین ، چه توزیع کنندگان "عمده فروش ها و خرده فروش ها" با محدودیت هایی مواجهند و من بخش خصوصی را دقیقاً به همین دلیل برای مطالعه در حوزه کتاب انتخاب کردم.

این کارشناس و مدرس هنری ادامه داد: ما باید ساختار این بازار محصولات هنري و شیوه های رقابت بازار را بشناسیم. مشکل اصلی در بازار نشر ما چه هنر و چه غیر هنر، کوچک بودن این بازار است و این را از مهم ترین شاخصه آن یعنی تیراژ می فهمیم که وقتی به زیر 1000 می رسد، نشانه های بحران را در خود بازتاب می دهد. اساساً وقتی مردم ما نیاز به کتاب و ضرورت مطالعه را در زندگی روزمره احساس نمی‌کنند، نمی توان مشکلات نشر را به سادگی حل کرد. ما عادت نداریم مطالعه کنیم و هنوز مطالعه را یکی از اصلی ترین شاخص های توسعه یافتگی و پیشرفت کشور محسوب نمي‌كنيم .

اين استاد دانشگاه ادامه داد: اگر کتاب های درسی و رمان را حذف کنیم، کتابخانه های ما دیگر هیچ مشتری و مخاطبی ندارند. اگر دقت کنید، مراجعه اساتید به کتابخانه ها بسیار بیشتر از دانشجویان شده است و تا وقتی کتاب کالای ضروری شناخته نمی شود و هنوز به چشم کالای لوکس به آن نگاه می شود وضعیت ما بهبود نخواهد یافت.

وی به ذكر نکات دیگری در آسیب شناسی نشر هنری پرداخت و یادآور شد: ناشران ما بازاریابی را به شکل اصولی نمی دانند. امتیازی که ارشاد به ناشر می‌دهد براساس صلاحیت حرفه ای نبوده و هیچ ارزشیابی تخصصی درکار نیست. مشکل دیگر این است که بحران بازار نشر موجب می شود تا ناشری نتواند در کار کتاب سرمایه گذاری کند. من به دخالت دولت در بازار نشر به هیچ وجه اعتقاد ندارم و به نظرم دولت باید پایش را از بازار نشر کنار بکشد .

محمدرضا مریدی سخنران بعدی بود که عمده سخنان خود را به مسأله امتیاز بازنشر کتاب اختصاص داد و گفت: تکثیر یک اثر هیچ منافاتی با منحصر به فرد بودن آن ندارد، بلکه می‌تواند اثر اصلی را شاخص‌تر جلوه دهد و فاصله گذاری معناداری با اصل اثر ایجاد کند.
اين پژوهشگر ادامه داد : بازار نسخه های اصل با تکثیر به هیچ وجه مخدوش نمی‌شود. ما دو بازار کاملاً تفکیک شده تجاری و هنری داريم كه هر یک با کارکردهای خاص خود رادارند.

پایان بخش نشست؛ سخنان بهنام کامرانی هنرمند و صاحبنظر و پژوهشگر هنری بود.
اين استاد دانشگاه سخنان خود را با ضرورت آشنا کردن و آشتی دادن مخاطب عام با بازار نشر هنری آغاز کرد و فقدان آموزش بصری و فرهنگ بصری در سطح عمومی را مشكلي ريشه دار دانست و افزود : واقعیت این است که وقتی ما با فرهنگ بصری سروکار داریم، پیامد اولیه و قطعی آن آموزش است. مردم ما بیش از صد سال است که آموزش بصری ندیده اند، این فقر حتی در لباس پوشیدن و همه وجوه زندگی ما نمایان است.

وی خاطر نشان کرد : هنر در کشورهای پیشرفته یک ضرورت است ولي در کشور ما ضرورت نیست . مدیران هنری رسانه های ما از هر گونه تغییر و تنوع ذائقه مردم و پایه ریزی یک تربیت فرهنگی بصری می‌ترسند.

اين پژوهشگر در ادامه مشکل اصلی را در عدم مطالعه و در نتیجه فقدان رشد یافتگی فرهنگ بصری عمومی ما عنوان کرد و افزود : ما اصولاً مردم زشت پسندی هستیم و این در تمام عرصه های بصری به شکل چشمگیری جاری است. این برای مردمی که در گذشته تاریخی خود عامل میراث عظیمی از زیبایی در همه شئون زندگی بوده اند و حتی کوچکترین چیز از زندگی ما مثل دکمه و هر چیز مصرفی با آن همه زیبایی و ظرافت تولید می‌شده است، دردناک است.

وی در پایان آسیب شناسی حوزه نشر هنری را در مواردی چون ناآشنایی مدیران و سیاست گزاران، از دست دادن کارکرد نشریات هنری، تعدد سیاست گذاری ها ، مشکلات درونی ناشران و هنرمندان در بازار نشر و نهایتاً ارزان بودن موتور تولید بررسی و ارزیابی کرد.
نشست های پژوهشی نخستین نمایشگاه کتاب هنر ایران تا روز پایانی این میعادگاه هنرمندان ادامه خواهد یافت.