عمادالدین شیخ‌الحکمایی، در حاشیه نمایشگاه «شُکوه محقق، طراوت ریحان»: چشم‌پوشی بر خطوط کهن و آثار قدما نادیده‌گرفتن هزار سال تاریخ قرآن‌نویسی و کتیبه‌نویسی است.

به گزارش روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، عمادالدین شیخ‌الحکمایی تاریخ‌نگار و مصحح و محقق و پژوهشگر حوزه کتیبه‌ها و خطوط است که در نمایشگاه «شُکوه محقق، طراوت ریحان» حاضر شد و درباره خطوط کهن ایرانی گفت: خط در تاریخ و تمدن ما از جایگاهی ویژه برخوردار است و معتقدم اینکه توجه و تمرکزمان را روی دو یا سه خط نستعلیق و نسخ و ثلث بگذاریم، کاری اشتباه است. خطوط ایرانی چون محقق، ریحان، رقاع و توقیع نیز دارای ارزش‌ها و قابلیت‌های بسیاری‌اند که خوش‌بختانه به آن‌ها در آثار اخیر هنرمندان، که امروز هم شاهد آنیم، توجه شده است.

او در تکمیل صحبت‌های خود افزود: به عنوان مثال، درست است که خط نستعلیق در کشورهای عربی کمتر نوشته می‌شود؛ اما این توجیه درستی برای متر و معیار قراردادن میان خطوط نیست و چشم‌پوشی بر ارزش‌های دیگر خطوط کهن و آثار قدماست. این بدان معناست که ما هزار سال تاریخ قرآن‌نویسی و کتیبه‌نویسی خود را نادیده بگیریم. در خطوطی چون محقق و ریحان، خوش‌نویسانی سرآمد در تاریخ هنر خوش‌نویسی داشته‌ایم که باید برای حفظ و حراست آثار ایشان بکوشیم.

طبیعتاً بیشترین منابع درباره محقق و ریحان قرآن‌ها هستند و اساسی که برای قرآن‌نویسی به کار می‌رفته نمونه‌های موفقی در موزه‌ها و کتابخانه‌ها برجای گذاشته است. به عنوان مثال، برخی از قرآن‌ها دارای دو سطر درشت‌نویسی به خط محقق، یک سطر ثلث‌نویسی و سه سطر خوش‌نویسی به خط ریحان است که مجموع آن‌ها در یک صفحه ترکیبی زیبا به دست داده است.

عمادالدین شیخ‌الحکمایی، که این روزهای خود را به پژوهش درباره خط «سیاق» می‌گذراند، درباره این نوع خط توضیح داد: خط سیاق نوعی الفبای عددی است. اغلب بازاری‌ها، تا اوایل دوره پهلوی، حساب و کتاب خود را با این نوع خط می‌نوشتند. این خط برگرفته از همان حرف‌نویسی است که در گذشته جنبه خوش‌نویسی هم داشته است. ریشه آن حرف‌نویسی به زبان عربی است که تغییرات جزئی پیدا کرده و به صورت کلمات دَرسی شده که از شکل نوشتاری فاصله گرفتند و تقریبا شبیه کلمه‌نویسی شدند.