پژوهشکده هنرِ فرهنگستان هنر به مناسبت هفته پژوهش، نشست تخصصی «تاریخ‌نگاری بومی هنر ایران» را برگزار کرد.

به گزارش روابط‌‌عمومی پژوهشکده هنر، نشست «تاریخ‌نگاری بومی هنر ایران»، با همکاری گروه تاریخ هنر این پژوهشکده، به دبیری شهاب پازوکی، در هفته پژوهش، دوشنبه 28 آذر 1401، به‌صورت برخط برگزار شد.

در این نشست تخصصی جواد نیستانی، استاد تمام گروه باستان‌شناسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس به سخنرانی با موضوع «تاریخ‌نگاری باستان‌شناسی و نسبت آن با تاریخ‌نگاری هنر در ایران»، علی اصغر میرزایی‌مهر، عضو هیئت علمی و مدیر گروه نقاشی دانشگاه علم و فرهنگ به سخنرانی با موضوع «بازجست زوایای پنهان تاریخ نقاشی ایران (با تأکید بر سروده‌های سعدی)»، ولی‌الله کاووسی، عضو هیئت علمی دانشنامه جهان اسلام در بخش تاریخ و مطالعات هنر اسلامی به سخنرانی با موضوع «به سوی تاریخ‌نگاری انسانی هنر ایران (خوشنویسی)» و مهران هوشیار، دانشیار و مدیر گروه مطالعات عالی هنر دانشگاه سوره به سخنرانی با موضوع «سیر تحول تاریخی مفهوم صنایع‌دستی در ایران» پرداختند.

شهاب پازوکی، عضو هیئت علمی و مدیر گروه تاریخ هنر پژوهشکده هنر در مقدمه، این نشست را آغازی بر طرح‌های کلان دانست که در این حوزه در پژوهشکده هنر در حال تعریف شدن هستند و با اشاره به یافته‌های جدید  باستان‌شناسی در دهه‌های اخیر و موجود در موزه‌ها توسط کاوشگران و محققان و گروه‌های باستان‌شناسی ایرانی و همچنین یافته‌هایی که در حوزه تاریخ‌نگاری نوین در حوزه تاریخ‌ هنر شگل گرفته‌اند، ضروری دانست که این دستاوردهای جدید وارد تاریخ هنر ایران شوند و شاهد وضعیت پویاتری در این حوزه باشیم.

جواد نیستانی، مراد از تاریخ‌نگاری را بررسی انگیزه‌ها، اهداف، فواید، روش‌ها، مکاتب، انواع تاریخ‌نگاری، دیدگاه‌های مورخان و شیوه‌های تدوین و تنظیم وقایع در یک بازه معین خواند و همچنین باستان‌شناسی را علم پژوهش گذشته انسان دانست که بر پایه آثار بازمانده از اوست، که این گذشته به سه دوره پیش از تاریخ، دوره تاریخی و اسلامی تقسیم‌بندی می‌شود.

علی‌اصغر میرزایی‌مهر با توجه به اهمیت مطالعات ادبی و مطالعات بینارشته‌ای در تاریخ هنر ایران، به صورت موردی اشعار سعدی را از منظر متفاوتی بررسی کرد. او با بیان اینکه تاکنون اغلب تاریخ نقاشی بر مبنای نمونه‌های موجود در نقاشی بررسی شده است به این موضوع اشاره کرد که می‌توان بر مبنای اشعار سعدی بخش‌های تاریک تاریخ نقاشی در سده هفتم را روشن نمود.

ولی‌الله کاووسی در آسیب‌شناسی مطالعات تاریخ هنر ایران معتقد هست در تاریخ نگاری هنر ایران از 100 سال پیش تا کنون هرچه پیش آمدیم از عینیت‌گرایی به سمت ذهنیت‌گرایی پیش رفتیم؛ به عبارتی معقولات و مقالات از آثار ملموس به سمت ذهنیت رفته‌اند و این مطالعات و پژوهش‌های تاریخی را به دو شاخه سنت‌گرایانه و متوسل به نظریات غرب دسته‌بندی کرد.

مهران هوشیار مطالب خود را با تعریف معنای هنر در فرهنگ باستانی ایران شروع کرد. به عقیده او فرهنگ ایرانی به لحاظ مفاهیم محتوایی و ساختارهای معنایی غنای بسیار شناخته شده و مستحکمی دارد. از جمله در حوزه هنر، ریشه این کلمه به صورت هونره یا سونره است که بناست معرف انسان نیک باشد. انسانی که پندار و گفتار و کردار نیکی دارد و مجموعه این مفاهیم فضایلی را در ذات انسان بیدار می کنند که در فطرت ما وجود دارند.