مجموعه مقالات اولين همايش هنر اسلامي (اول اسفندماه 1380)
مجموعه مقالات اولين همايش هنر اسلامي (اول اسفندماه 1380)
تاریخ ثبت : 1391/02/31
طبقه بندي :
کتاب ,
موضوع :
مجموعه مقالات اولين همايش هنر اسلامي (اول اسفندماه 1380)
نویسنده :
دكتر محمد خزائي
عکس :
ویراستار :
<#f:16/>
چاپ اول :
اسفند1380
چاپ و صحافي :
سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي
تعداد صفحات :
<#f:19/>
اطلاعات بیشتر :
مقدمه
مجموعة حاضر شامل مقالات منتخب و در ادامة آن خلاصة مقالات اولين همايش هنر اسلامي ايران ميباشد كه به همت دانشكدة هنر دانشگاه تربيت مدرس و فرهنگستان هنر و با همكاري دانشگاه هنر تهران و دانشگاه الزهرا در اول اسفند 1380 برگزار شد. اين مجموعه از ميان 103 مقالة ارسالي به دبيرخانة همايش براي چاپ در جلد اول انتخاب شدند.
هدف اصلي همايش بوجود آوردن فضايي صميمي براي بحث و تبادل نظر ميان متخصصين و پژوهشگران، خصوصاً نسل جوان و از طرفي ديگر تأكيدي عمده براي ارتقاء كيفي، معرفي و احياء ارزشهاي جاودانة هنر اسلامي ايران ميباشد كه با هنر ايران باستان بهعنوان منشاء هنر اسلامي بدون ارتباط نبوده بلكه در امتداد و ادامة آن ميباشد.
استقبال كمسابقة محققين، پژوهشگران و دانشجويان با ارسال مقالات قابلتوجه آنها خود نشانگر دغدغة خاطر مسئلة هنر اسلامي در ذهن بسياري از محققين و پژوهشگران جوان در جايجاي اين مرز و بوم است. جاي بسي اميدواري است كه در آيندة نه چندان دور شاهد تحقيقات، مطالعات و بررسيهاي قابلتوجهي در اين زمينه خواهيم بود.
ديدگاههاي متفاوتي در طول چند دهة اخير در مورد هنر ايران دورة اسلامي كه امروزه «هنر اسلامي» ناميده ميشود، وجود دارد. عدهاي هنر اسلامي را هنري درباري و آن را آثار هنرمنداني كه در خدمت قدرتهاي جابر و طبقات حاكم بوده است، برميشمارند. گروهي هم هنر اسلامي را هنري كاملاً مقدس و عاري از هر گونه كاربردي دنيوي ميدانند.
در شريعت اسلام دستورالعملهايي براي ايجاد آثار هنري بيان نشده است. حال اين سؤال مطرح ميشود كه چگونه ميتوان هنري بنام هنر اسلامي داشته باشيم. اسلامي بيان نمودن هنر به اين معناست كه همة هنرمندان معتقدي كه در دامان فرهنگ اسلامي پرورش يافتهاند و در حوزة هنر تلاش، ممارست و فعاليت نمودهاند، اگر اثري را خلق كردهاند چه از نظر عملكرد و چه از نظر مفهوم منطبق با جهانبيني اسلامي است. هنرمند مسلمان در ايجاد اثر هنري، مهارت فني را با معرفت كه از شهود معنوي سرچشمه ميگيرد، درميآميزد، به بياني ديگر درپي ايجاد تفاهم و تعامل بين صورت و معنا و برآوردن نيازهاي روح و جسم انسان است. بدين ترتيب هنرمند هم بر جنبة دنيايي و رفع نياز و هم بر وجة باطني اثر اشراف دارد. برخلاف هنر غرب كه به دو شاخة جدا از هم بهنام هنرهاي زيبا و هنرهاي كاربردي تقسيم ميشوند، در هنر اسلامي، هنرمند علاوهبر اشراف بر اصول و مبادي زيباشناسي، اثري را ميآفريند كه در جهت رفع نياز و كاربرد انسانها هم باشد. امروز اگر زيباترين فرش جهان يعني فرش اردبيل در موزة ويكتوريا و آلبرت لندن زينتبخش ديوار اين موزه است، در گذشته همين فرش بيش از چهارصدسال در صحن شيخصفي نمود و كاربرد خود را داشته است.
امروز اگر بسياري از مستشرقين، هنر اسلامي را يك هنر تزييني ميدانند و معتقد هستند كه هدف هنرمند از ايجاد اين همه نقش و نگار، تنها زيبا جلوه دادن و زينت بخشيدن و يا رفع خلاءِ حاصل از منع تصوير ذيروح بوده است، آنها از اين نكتة مهم غافل هستند كه نيت هنرمند مسلمان فراتر از خلق زيبايي ظاهر، بيان نمادين انديشه و مفاهيم معنوي با زبان نقشها و رنگهاست، در اينجا هنر زبان عميقترين حكمتهاي بشري بوده و تجربه نشان داده است اغلب انسانها مفاهيم و انديشهها را در قالب اشكال و نقشها بيش از مفاهيم ذهني درك ميكنند. بههمين دليل است كه فرمها و نقشها در هنر اسلامي همراه با مفاهيم نمادين بيش از همه مورد توجه هنرمند بوده است.
شناخت هنر اسلامي و پرداختن به اصول آن، مباحثه، پژوهش و بررسي زيادي را ميطلبد. اميد است در همايشهاي آتي به شناسايي راهها، روشها و شاخصههايي كه بستر مناسب احياءِ ارزشهاي جاودانة هنر اسلامي را فراهم سازد، دست يابيم.
يادآوري اين نكته بايسته است كه تعدادي از مقالات منتخب كه در همايش ارائه گرديد به دليل آماده نشدن و يا انتشار در ديگر نشريات، از چاپ مجدد آنها خودداري شد. در پايان از همكاري كلية اعضاي محترم كميتة علمي، هيئت داوران و كميتة اجرائي تقدير و تشكر بعمل ميآيد.
دبير همايش دكتر محمد خزايي
فهرست مطالب
مقدمه
مقالات
تأملاتي درباره مطالعات مربوط به هنر اسلامي ( دكتر حسن حبيبي )
عشق در نگارگري ايراني يك بررسي درونگرايانه با تكيه بر (دكترزهرا رهنورد)
سنت و هنر اسلامي (غلامرضا اكرمي )
دينباوري و معماري مسلمين (دكتر محمدرضا بمانيان )
تجلي هنر معماري اسلامي ايران در شبهقارة هند (دكتر محمدرضا پورجعفر )
بررسي دلايل تداوم و شكوفايي هنر فرشبافي ايران(اميرحسين چيتسازان)
هنر و زيبايي (جواد حسنپور نامي )
نمادگرائي در هنر اسلامي (دكتر محمد خزائي )
عنصر الوهيت در نگارگري عصر تيموري (دكتر مهناز شايستهفر )
جايگاه رنگ در فرهنگ و هنر ايران (جواد شكاري نيري )
صور خيال و شعر در نگارگري ايراني اسلامي (علياصغر شيرازي )
بررسي سنت و تجدد در ايران راهكارهاي احياي هنرهاي(شهرزاد صالحيپور )
توحيد و تفرد در اديان و هنر (مهدي محمدزاده )
نقش تزئينات كاشيكاري در معماري اسلامي (مهدي مكينژاد (شكاري) )
حافظ خلوتنشين و حسن پردهنشين حكايت(زهرا موسوي خامنه )
جستاري در چيستي اسلاميت هنر معماري ايران (دكتر محمد نقيزاده )
Need for An Aesthetic Movement in… (Dr.A.A.Taghvaee )
چكيدة مقالات
بررسي منارههاي سلجوقي و نقوش تزئيني آنها (ميترا آزاد .دكتر محمد خزائي )
نگرشي بر نقوش سفالهاي نيشابور (سيد ابوتراب احمدپناه )
كتابآرايي دورة تيموري و صفوي و نمود رهيافتهاي آن (كامران افشارمهاجر )
هنر سفالگري و بررسي نقوش آن در ادوار اسلامي (فاطمه اكبري )
هاله قدسي از نظر شكل ،فرم ،معنا از دورة باستان ايران تاكنون (محبوبه الهي )
بررسي نقوش تصويري قديمي خوزستان (سيدنظامالدين اماميفر )
تناسب طلايي در خط نستعليق (جواد بختياري )
بررسي منبت ايران با تأكيد بر مكتب آباده (سارا پاكياري، دكتر مجتبي انصاري )
از جمالشناسي تا زيباشناسي (ويدا تقوايي )
مقايسه تطبيقي بهشت و عناصر آن (زهره جعفري، دكتر مجتبي انصاري )
ظهور رنگ در تزئينات خارجي بنا_ بررسي مقبرة خواجه اتابك (شهره جوادي )
هنر گچبري (دكتر غلامعلي حاتم )
مباني معنوي معماري مدارس اسلامي (فريبرز حاجي سيدجوادي )
نمودهاي معماري در آثار نگارگري (پرويز حاصلي )
هفتاورنگ جامي به روايت تصوير (استاد مهدي حسيني )
بررسي تحول هنر كتيبهنگاري عصر صفويه با توجه به (سيدهاشم حسيني )
مسجد ايراني، بارزترين نمونة هنر اسلامي ايران (سيدبهشيد حسيني )
نمادشناسي و تجزيه و تحليل(معراج) (مرتضي حيدري )
ويژگيهاي هنر ايران اسلامي در مكتب هنري (دكتر فرهنگ خادمي ندوشن )
بررسي چشمانداز طبيعي زندگي در آثار (مريم خانعليلو، دكتر مهناز شايستهفر )
رد پاي كاغذ (ايرج خزايي )
روشهاي ساخت و كاربرد مقوا در هنرهاي اسلامي ايران (مصطفي رستمي )
راهكارهاي احياي هنر اسلامي مطابق با امكانات امروز (مجتبي رضازادةاردبيلي )
آهنگ اسلام در شهر_ نگاه معاصر در (محمود رضايي، آوا سهجويي )
صنعت هنر زريبافي در دورة صفويه (زهره روحفر )
معماري در جهان اسلامي (مابين سالهاي 40_ 132هجري قمري) (دكتر محمد سپهري )
ويژگيهاي كلي هنر اسلامي در سه شاخة هنري (دكتر پريسا شادقزويني )
طرح برنامههاي درسي هنرهاي ايراني_ اسلامي براساس (حسن شرفي )
رابطة موسيقيايي نماز و بناي مسجد در جهت بازشناخت (رضا شفايي )
تأثيرات متقابل تزئينات در معماري و اشياء هنري دورة ايلخانان(شهريار شكرپور )
فرشتگان در نگارگري اسلامي ايران(هلنا شين دشتگل )
نگرشي بر تاريخ معماري و نگارگري خانة پيرنيا در شهر نائين (داود صارمي )
نفوذ هنر معماري و شهرسازي ايراني_ اسلامي در هند (دكتر الياس صفاران )
درك معمارانه و جهانبيني اسلامي، برخي اشتراكات و تمايزات (محمدهادي عرفان )
پنجرهاي به شهر خداوند (دكتر محمدعلي آبادي )
رمزانديشي اساطير در هنر اسلامي (دكتر نسرين علياكبري )
نقش هنر كاشيكاري در تجلي معماري دورة صفويه (سيامك عليزاده )
زيباييشناسي (مينو كريمنيا )
مفاهيم و بيان عددي در هنر گرهچيني صفوي (قباد كيانمهر، دكتر محمد خزايي )
جايگاه و نمود مذهب در قنديلهاي ايراني (ليلا محمديان، دكتر مهناز شايستهفر )
صور خيال در نگارگري ايراني اسلامي (معصومه مسعودي )
تجزيه تحليل دو عنصر بصري نور و رنگ (طيبه ملاجعفري تفتي، محمدمهدي راضي )
تأثيرپذيري نهضت هنر و (بهار موسوي حجازي، دكتر محمدرضا پورجعفر )
بررسي تطبيقي تحولات اسليمي با (اشرف موسوي لر، دكتر محمد خزايي )
نقش و جايگاه مقابر برجي مازندران غربي در (حسن هاشمي زرجآباد )
(The Settlment of Figures in the Persian … ( A.Sheykh Mahdi.Dr. M.shayestefar
(The Role of City Center in … (Dr.Sh. Barghjalvah