اخبار > عصر کرونا؛ گذر از واقعیت مجازی به مجازی‌های واقعی


عصر کرونا؛ گذر از واقعیت مجازی به مجازی‌های واقعی

 

یونس سخاوت عضو گروه تخصصی چندرسانه‌ای فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران

یونس سخاوت

عضو گروه تخصصی چندرسانه‌ای فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران


عصر حاضر شاهد ظهور بسیاری از انواع هنرهای جدید بوده است. بی­شک پیشرفت‌های علمی و فنی، نقطه عطفی در تولید و عرضه آثار هنری جدید بوده است. در ابتدای ظهور عکاسی، بسیاری این پدیده را به‌عنوان هنر قبول نداشتند و آن را صرفاً فناوری قلمداد می­کردند، اما زمانی که دوربین­‌های عکاسی به‌طور گسترده در دسترس قرار گرفتند، هنرمندان شروع به عکاسی و خلق آثار مختلف کردند. این آثار توانست نظر جامعه هنرمندان را درباره پذیرش عکاسی به‌عنوان هنر جلب کند. بر فیلم و سینما نیز همین برچسب فناری زده شد و مدت‌ها طول کشید تا سینما به‌عنوان هنر پذیرفته شود.

اگر در دوران غارنشینی تکه­‌ای زغال برای بیان احساسات از طریق نقاشی بر دیوارهای غار بود، یا در دوره‌ای به قلم و کاغذ در قالب خوش‌نویسی برای بیان عواطف بسنده می­‌شد، دنیای پیچیده امروز به رسانه­‌ای با پهنای باند بیشتر برای انتقال احساسات و مفاهیم پیچیده نیاز دارد. اگر زمانی هنرمند احساسات خود را در قالب طرح­‌های فرش ارائه می­‌کرد، شاید بدان دلیل بود که فرش بهترین ابزار و رسانه موجودِ در اختیارش بود. حتی ممکن است اگر حافظ و مولانا در دنیای امروز حضور داشتند، دیگر شعر نمی­‌گفتند و رسانه دیگری را برای بیان مفاهیم و احساسات خود انتخاب می­‌کردند. دنیای پرآشوب امروز به انواع هنرهای پیشرفته و خبره برای بیان احساسات و مفاهیم پیچیده نیاز دارد. واقعیت مجازی یکی از این زمینه‌های ابراز احساسات و مفاهیم بر اساس فناوری­‌های دیجیتال است؛ رسانه­‌ای که هنرمند را قادر می‌سازد تا احساسات و مفاهیم مدنظر خود را در دنیایی سه‌بعدی و مجازی به نمایش بگذارد و تجربه غوطه­‌وری در دنیایی را که هنرمند ایجاد کرده است فراهم کند.

ادعای مطرح‌کردن واقعیت مجازی به‌عنوان نوعی جدید از هنر به معنای کم‌اهمیت‌دادن دیگر انواع هنر برای بیان مفاهیم نیست، بلکه بدان معناست که هم ماهیت مفاهیم و هم ماهیت مخاطب تغییر کرده است و دنیای دیجیتال قابلیت­‌هایی دارد که می­‌تواند این پیچیدگی­‌ها را بیان کند. به عبارت دیگر، فراگیرشدن فناوری­‌های دیجیتال در حال تغییردادن مرز تعریف بسیاری از پدیده­‌هاست و هنر نیز از این قاعده مستثنا نیست. این موضوع سبب ظهور نظریه­‌های مختلف در بیان استحاله هنر در دنیای دیجیتال نیز شده است. در دنیای دیجیتال، پدیده­‌های جدیدی رشد می­‌کنند که قضاوت درباره هنربودن آنها محل بحث و مناقشه قرار می­‌گیرد. واقعیت مجازی یکی از این پدیده‌هاست که توانسته مخاطبانی بسیار از قشرهای مختلف به خود جلب کند. آمارهای مربوط به رشد و فراگیرشدن واقعیت مجازی با اهداف سرگرمی، یادگیری، بیان احساسات، درمان و بسیاری اهداف دیگر از لزوم توجه به این رسانه مهم حکایت دارد. تعریف واقعیت مجازی به‌عنوان هنری جدید، و تبیین مشخصه‌های هنری واقعیت مجازی ادعایی است که می­‌تواند مسئولیت­‌هایی تازه برای هنرمندان در دنیای دیجیتال تعریف کند.

اوضاع و شرایطی که بیماری کرونا در سراسر جهان ایجاد کرده است، اهمیت زمینه دیجیتال برای انتقال احساسات و مفاهیم را بیش‌ازپیش نمایان ساخته است. اوضاعی که در آن، استفاده از فناوری­‌های دیجیتال نه یک انتخاب، بلکه تنها انتخاب است. در دوران فاصله‌گذاری اجتماعی و شرایطی که هنرمند ارتباط فیزیکی با مخاطب را از دست داده است، رسانه‌های مبتنی بر فناوری‌های دیجیتال، مانند واقعیت مجازی، فرصت خوبی برای مطرح‌شدن یافته­‌اند. دنیای مجازی که هنرمند دیجیتال در قالب­‌های مختلف خلق می‌کند، امکان ابراز احساسات و بیان مفاهیم عمیق را در رسانه واقعیت مجازی فراهم کرده است. مهم‌ترین ویژگی­ هنر واقعیت مجازی تعاملی‌بودن آن است که امکان تعامل بین مخاطب و اثر هنری را به‌صورتی که مخاطب در دنیای خلق‌شده غوطه‌ور می‌شود، فراهم می­‌کند. اگر زمانی واقعیت مجازی به‌واسطه مجازی‌بودن به‌عنوان رسانه­‌ای فانتزی و درجه دوم نسبت به هنرهایی که نمود فیزیکی دارند شناخته می­‌شد، باید پذیرفت که اکنون اوضاع تغییر کرده است. بسیاری از فعالیت­‌های واقعی به دلیل اوضاع و شرایطی که ویروس کرونا به وجود آورده است، اکنون به‌صورت مجازی در حال پیگیری است و شاید این دوران را بتوان دوران گذر از واقعیت مجازی به مجازی­‌های واقعی دانست.

اندیشه تعریفِ بسته هنر و ایجاد دیواری که ورود انواعی جدید از هنرها را ممکن نسازد، می­‌تواند برای بقای هنر خطرناک باشد. زندگی در جریان است و اگر هنر بخواهد خود را از زندگی واقعی و روزانه پدیده­‌هایی نوظهور که مردم به‌صورت مستمر با آنها درگیرند دور کند، کم­‌‌کم به‌طور خودکار از زندگی مردم کنار گذاشته خواهد شد؛ لذا انحصاری‌کردن تعریف هنر می­‌تواند خطری برای بقای هنر باشد.

 

 

 

 

 
 
 

زمان انتشار: سه شنبه ٩ ارديبهشت ١٣٩٩ - ١٣:٣٩ | نسخه چاپي

نظرات بینندگان
این خبر فاقد نظر می باشد
نظر شما
نام :
ایمیل : 
*نظرات :
متن تصویر:
 

خروج