نخستین روز از نشستهای علمیپژوهشی جشنواره ملی هنر دیجیتال با عنوان «هستیشناسی هنر دیجیتال» عصر روز شنبه، 25 خرداد در فرهنگستان هنر برگزار شد.
نخستین روز از نشستهای علمیپژوهشی جشنواره ملی هنر دیجیتال با عنوان «هستیشناسی هنر دیجیتال» عصر روز شنبه، 25 خرداد در فرهنگستان هنر برگزار شد.
به گزارش روابطعمومی فرهنگستان هنر، در این نشست که با هدف ارائه چشماندازی نظری و عملی از هنر دیجیتال و با حضور جمعی از استادان، متخصصان و هنرمندان این حوزه شکل گرفت، مباحثی چون هنر دیجیتال، ناسازهها و انحراف اپیستمیک مفاهیم، حق انتخاب در بازسازی حقیقت و پرسش از هنر دیجیتال، توسط هنرمندان، منتقدان و پژوهشگران عرصه هنر مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
اندیشیدن فلسفی به امر دیجیتال در آغاز راه است
در بخش سخنرانی روز نخست، سیامک دلزنده، منتقد و پژوهشگر هنر، در سخنانی با عنوان «هنر دیجیتال، ناسازهها و انحراف اپیستمیک مفاهیم» به تشریح مسائل ماهوی این حوزه پرداخت. وی با دقیقشدن در نظام معرفتی همبسته با فناوری دیجیتال و بررسی شماری از مفاهیم محوری این بحث، نمونههایی از آثار موسوم به «هنر دیجیتال» را تحلیل کرد. در این تحلیل، دلزنده ناسازههایی را که ناشی از جابهجایی نظامهای معرفتی و تداخل مفاهیم هستند، با نظر به این آثار به بحث گذاشت.
وی سپس به تشریح پارادایمهای معرفتی مدرنیسم و معاصر و نیز به شرح و بسط هنر دیجیتال پرداخت.
این منتقد و پژوهشگر، هنر دیجیتال را عرصهای در حال تکامل دانست و گفت: «برای درک بهتر آن نیازمند زمان بیشتری هستیم.»
سیامک دلزنده، با تقسیمبندی بحث خود حول سه محور امر دیجیتال، هنر دیجیتال و رسانههای دیجیتال بیشتر کوشید ماهیت این هنرها را تبیین کند.
به اعتقاد او، مثل هر رسانه و پدیده دیگر که الزامات ماهوی خود را به انسان و شرایط زیستی او تلقین میکند، هنر دیجیتال و اصولاً فناوری دیجیتال نیز جهان تفکری خاص خود را ایجاد میکند.
دکتر دلزنده، با تشریح دیدگاه بعضی از صاحبنظران از جمله جان دیویی، خاطرنشان ساخت: «اندیشیدن فلسفی به امر دیجیتال در آغاز راه خود است.»
وی افزود: «آغاز هنر معاصر از سالهای 1960 است، اما سالهای ابتدایی قرن بیستم سالهای بسط و تشریح نظریه معاصریت است؛ و درست از همین سالهاست که عرصه هنر دیجیتال نیز آغاز شده است.»
تجربهای شهودی از اثر هنری با «وی.آر»
بخش دوم نشست، به یک تجربه اختصاص یافت که موضوع حق انتخاب در بازسازی حقیقت را بررسی میکرد. در این بخش، سهیلا گلستانی، بازیگر و کارگردان سینما و تئاتر، تجربه تولید فیلم «وی.آر» خود را با مخاطبان به اشتراک گذاشت.
این فیلم که در این نشست در معرض تماشای حضار قرار گرفت، برای تماشا در سیستم وی.آر طراحی و ساخته شده و به گفته فیلمساز، اولین فیلم داستانی در این تکنیک به شمار میرود.
سهیلا گلستانی، درباره شرایط دشوار ساخت فیلمهایی از این دست سخن گفت و افزود: «کنترل عوامل محیطی و نیز هزینه برای ساخت این دسته از فیلمها، بسیار سخت است.»
به عقیده خانم گلستانی، این نوع فیلمسازی در مقایسه با فیلم متعارف، جذابیت خاص خود را دارد و از شرایط جدید زیباییشناسی تبعیت میکند که در آن، بخش قابل توجهی برای مشارکت مخاطب در تولید معنا در نظر گفته شده است.
این فیلمساز، در این به اشتراکگذاری تجربه، چگونگی مواجهه مخاطب با اثر «وی.آر» را توضیح داد و فرایند و شیوه تولید این شکل از رسانه هنر دیجیتال را تشریح کرد.
وی اظهار کرد: استفاده از تکنیک «وی.آر» در کنار تمام جذابیتهایش، هیجاناتى را در سازنده ایجاد مىکند که گاهى مانع از تصور کامل نتیجه نهایى اثر مىشود و در نهایت تبدیل به تصویرى مىشود که صرفاً ٣۶٠درجه تصویربردارى شده بىآنکه دلیل قطعى براى استفاده از این تکنیک را در بطن خود داشته باشد.
خانم گلستانی افزود: «در حالی که براى تولید اثرى متفاوت، باید به فلسفه این جهان چندسویه و دلیل بهرهمندى از آن اندیشید؛ روایتى که همپاى چشم جستوجوگر تماشاگر پیش برود.»
گفتوگوی تعاملی در باب هستیشناسی هنر دیجیتال
در بخش سوم نشست و در قسمتِ پنل، آقایان مرتضی احمدوند، مهدی مقیمنژاد و علیرضا اژدری توضیحاتی در باب هستیشناسی هنرهای دیجیتال دادند و پس از آن در گفتوگویی تعاملی به همراه هماندیشان پنل (شامل هشت نفر از جوانان شرکتکننده)، زوایای کمتر دیدهشده از هستیشناسی دیجیتال را بررسی کردند.
در این بخش مطرح شد که هرگاه «هنر دیجیتال» را از منظر کدنویسی و دیجیتال بررسی کنیم با پیکرهای قانونمند و غیرقابل انعطاف مواجه میشویم. هرگاه پرسشهای ما از هنر دیجیتال عرصه عواطف و احساسات را مخاطب قرار دهد به اثری غیرمادی برمیخوریم که راه را برای گریز از تعریف میگشاید. این ماهیت دوگانه، ما را وامیدارد تا پرسشهایی صریح از هنر دیجیتال را به گفتوگو بگذاریم: نسبت دیجیتال و هنر در گفتمان هنرى چگونه است؟ ماهیت هنر دیجیتال چیست؟ مرز هنر دیجیتال با سایر حوزههاى دیجیتال در کجا قرار دارد؟
در این بخش، مهدی مقیمنژاد درباره جسمانیت اثر هنری، و مهرداد اژدری از رسالت هستیشناسانه هنر دیجیتال و هنرمند سخن گفت.
چگونگی تبدیل عواطف و احساسات بهمثابه موضوع هنر، به اعداد دو دویی از مواردی بود که مرتضی احمدوند مطرح کرد.
این سلسله نشستهای علمیپژوهشی، 25، 26 و 29 خردادماه، از ساعت 14 تا 20، در تالار همایشهای فرهنگستان هنر، واقع در خیابان ولیعصر، نرسیده به خیابان طالقانی برگزار میشود. حضور در نشستها آزاد است و به شرکتکنندگان گواهی شرکت داده میشود.
|