|
ميزگرد « نشانه‌شناسي در پوسترهاي جهان اسلام» پنجمين گردهمايي علمي و پژوهشي بود كه درطول دوسالانه پوستر جهان اسلام برگزار شد.
ميزگرد « نشانه‌شناسي در پوسترهاي جهان اسلام» پنجمين گردهمايي علمي و پژوهشي بود كه درطول دوسالانه پوستر جهان اسلام برگزار شد.
اين ميزگرد با حضور دكترنامورمطلق و اعضا گروه زبان هنري فرهنگستان هنر دكترسجودي ، دكتر عباسي ، دكتر شعيري ، دكتر ساساني و دكتر پاكتچي برگزارشد.
در ابتداي اين جلسه دكتر بهمن نامورمطلق گفت :« پوستر يكي از شاخه‌هاي گرافيك است كه بيشتر كاركرد تبليغي و تجاري دارد اما گاهي پوسترها كاركردهاي فرهنگي هم برعهده دارند. اين دوسالانه به پوسترهاي فرهنگي اختصاص دارد. پوستر يكي از هنرهاي « بين نشانه‌اي » است. در نقاشي از كلام و خط استفاده نمي‌شود و اگر اين اتفاق بيفتد ما آن را شاخه‌اي از نقاشي به حساب مي‌آوريم. اما در پوستر تصوير در كنار خط قرار مي‌گيرد. در پوستر به خاطر نوع كاركرد نشانه‌هاي مختلفي چون نشانه‌هاي شمايلي ، نمادين و غيره استفاده مي‌شود و از همه مهمتر وجه نوشتاري دارد.»
پس از آن اعضاي گروه زبان هنري به تقسيم‌بندي نشانه‌اي پوسترها و تحليل نشانه‌ها پرداختند. دكتر شعيري دربارة نشانه‌شناسي پوستر گفت :« وجود بعضي از ويژگي‌ها پوستر را نسبت به هنرهاي تصويري ديگر خاص كرده است. از همه مهمتر اين است كه در بيشتر موارد پوستر جنبة سفارشي دارد يعني موضوعي به هنرمند ارايه مي‌شود تا در رابطه با آن پوستري تصوير شود. پس پوستر نتيجة يك عمل فردي نيست. سفارش دهنده و هنرمند خلاق با هم فكري آن را خلق كرده‌اند درست برعكس نقاشي كه جريان آن صددرصد فردي است.»
دكتر ساساني نيز به دنبال بيان ويژگي‌هاي پوستر به تقسيم‌بندي نشانه‌هاي پوستر پرداخت و گفت : « در پوستر نشانه‌هاي شمايلي ، نمايه‌اي و قراردادي وجود دارد و طبيعتاً پوستر به دليل ارتباطي كه با فضاي بيرون دارد و براي موضوع خاصي سفارش داده مي‌شود ، نشانه‌هاي قراردادي زيادي دارد كه در هنرهاي ديگر ديده نمي‌شود. در پوسترهايي كه در اين نمايشگاه ديده مي‌شود نقش قراردادي پوستر زياد است حتي در بسياري از پوسترهايي كه به نظر مي‌آيد نقش شمايلي دارند و عيناً تصويري از يك عنصر بيروني هستند ، به نوعي قراردادي بودن هم وجود دارد. آرم‌ها ، نقشه عناصري كه در فرهنگ‌هاي مختلف معناي خاصي پيدا كرده‌اند از نقش شمايلي جدا شده و به نقش قراردادي پيش رفته‌اند.
علي نجوميان نيز گفت : « چيزي كه در نظام نشانه‌اي پوستر براي من اهميت دارد و در پوسترهاي اين نمايشگاه هم ديده مي‌شود. رابطه گفتگويي با تصوير و متن نوشتاري است.در اكثر پوسترهاي اين نمايشگاه هم اين مسئله قابل درك است بخشي از پوسترها تصوير و بخش ديگر نوشتار است. حروف در حقيقت تثبيت كننده تصوير هستند. تصوير را از نظر معنايي محدود و تعريف مي‌كنند.»
پاكتچي نيز با اشاره به ويژگي جمع‌گرايانه بودن نشانه‌هاي پوستر گفت :« ويژگي پوستر اين است كه مي تواند انواع نشانه‌ها را در خود جمع كند. بين اين نظام‌هاي نشانه‌اي ممكن است يك رابطه جانشيني و هم‌نشيني وجود داشته باشد گاهي اوقات اين نظام‌هاي نشانه‌اي مثل تصوير و نوشته‌هايي كه كنار هم قرار مي‌گيرند به گونه‌اي طراحي مي‌شوند كه تركيب آنها مفهوم دارد ؛ يعني هركدام بدون ديگري معناي خودش را ندارد. گاهي اوقات ما با نمونه‌هايي مواجه مي‌شويم كه اين نشانه‌ها جانشين يكديگر شده‌اند و سطوح مختلفي را مخاطب خود قرار داده‌اند. تصوير براي سطحي كه قدرت رمزگشايي بيشتري دارد استفاده مي‌شود و متن براي آن دسته‌اي است كه نمي‌خواهد زمان زيادي را براي رمزگشايي مصرف كند. دكتر عباسي نيز اشاراتي با نشانه‌هايي كه در پوسترهاي دوسالانه جهان اسلام آمده است گفت : « زبان دال و مدلول‌هايي دارد كه به سادگي قابل تشخيص هستند. در اين پوسترها هر دونوع وجود دارد. در تمام اين نشانه‌ها رابطه عقلي ، سمبليك و يا تشبيهي بين دال و مدلول وجود دارد. مثلاً در پوسترهايي كه از واژه فلسطين استفاده شده است. اين واژه به صورت سمبليك و قراردادي مفهوم خود را به مخاطب منتقل مي‌كند نه به صورت عقلي يا شبهي.»
سپس ، گروه زبان هنري توضيحاتي همراه با نمايش پوسترهاي حاضر در دوسالانه به حاضران در جلسه ارائه كرد.
|
نسخه چاپي
