|
در اولين جلسه سخنراني‌هايي كه در كنار نمايشگاه جامع پيشكسوتان هنرهاي سنتي در مركز فرهنگي هنري صبا برگزار شد دكتر زهرا رهنورد دربارة « هنرهاي سنتي ايران» به ايراد سخن پرداخت.
در اولين جلسه سخنراني‌هايي كه در كنار نمايشگاه جامع پيشكسوتان هنرهاي سنتي در مركز فرهنگي هنري صبا برگزار شد دكتر زهرا رهنورد دربارة « هنرهاي سنتي ايران» به ايراد سخن پرداخت.
دكتر زهرا رهنورد در ابتداي اين جلسه با اشاره به اهميت اشاعه و حفظ هنرهاي سنتي گفت : « سازمان‌هاي هنرهاي سنتي كار شگفتي مي‌كنند كه در قرن قمرهاي مصنوعي ، اينترنت و ماهواره به فكر حفظ هنرهاي سنتي هستند. بحث هنرهاي سنتي در جامعه‌اي كه ديگر سنتي نيست به سادگي نمي‌تواند پاسخ عقلاني پيدا كند.»
رهنورد ادامه داد : «در گذشته براي قالي به عنوان يك هنر ايراني ارزش و احترام ويژه‌اي قائل بودند ، طوري روي آن پا مي‌گذاشتند كه انگار مي‌خواهند وارد مسجد شوند ،هيچ‌كس با كفش روي آن نمي‌رفت اما امروز نه تنها روي آن ميز و صندلي ميگذاريم بلكه با كفش هم به روي اين همه زيبايي مي‌رويم. اين فرش حاصل زمان سمبليك و نمادگراي بافنده‌هاي آن است كه امروز در جامعه مدرن‌تر قداست خود را از دست داده و جايگاه گذشته‌اش را ندارد.»
سپس رهنورد دربارة جايگاه هنر سنتي در دنياي معاصر و بررسي جايگاه طبيعت در هنر سنتي گفت : « تعريف امروز ما از هنر چيست؟ آيا طبيعت در هنر سنتي جايگاه متعالي و قابل قبولي دارد؟ همانطور كه اشاره شد هنرهاي سنتي جايگاه اصلي خود را از دست داده است ، حالا مي‌خواهيم ببينيم طبيعت كه يكي از اركان اصلي هنر است امروز چه جايگاهي دارد.»
او در ادامه ضمن اشاره به آيه‌هاي قرآن كه دربارة طبيعت است و او نام « نگرش آيه‌اي» را براي انها گذاشته، گفت :
« در دين مسيحيت ، طبيعت پله و جايگاه خاصي ندارد، اما نگرش آيه‌اي قرآن توجه خاصي به آن دارد. در قرآن از طبيعت به عنوان نمادهايي براي رسيدن به تعالي استفاده شده است به عنوان مثال قرآن مي‌گويد:« نگاه كن شتر كه چطور آفريده شده است.» قرآن در يك مكانيسم منطقي و استدلالي به يك موجود جاندار و طبيعت نگاه مي‌كند و آن را به عنوان نمادي براي بيان حقيقت تبديل مي‌كند. اين حركت و نگرش آيه‌اي نشان مي‌دهد كه از نظر اسلام طبيعت بي‌ارزش نيست. در جامعه سنتي و هنر سنتي طبيعت به جامعه بسيار نزديك شده است. هنرمند هنرهاي سنتي وارد روح و جسم طبيعت مي‌شود و با تغيير شكل آن به سمت تعالي حركت مي‌كند. گره‌ها، نقش‌هاي اسليمي، طرح پرندگان و غيره همه از طبيعت برخاسته است. هنر سنتي فرد گريز نيست، اين هنر رازآميز است و در همه هستي وجود دارد. در سوره الرحمن، خداوند مي‌فرمايد «كل شيء عنده به حسبان» (همه چيز در زمين زينت و حساب و كتاب است.) اين آيه تبديل به گره و هندسه در هنر اسلامي مي‌شود كه تلاش مي‌كند طبيعت را به مقاصدش نزديك كند كه فراز نهايي آن خداوند است و تمام طبيعت دارد به سمت او حركت مي‌كند.» پس از آن زهرا رهنورد با اشاره به اينكه هنرهاي سنتي در عالم مثال اتفاق مي‌افتد گفت: «از نظر من كليه هنرهاي سنتي در عالم مثال اتفاق مي‌افتد آيا هنر سنتي متعلق به اين دنيا نيست؟ عالم مثال دست ما را مي‌گيرد، تا وارد دنياي متعالي و ملكوتي شود كه ما را از عالم ملك و دنيا جدا مي‌كند.»
رهنورد در پاسخ به پرسش يكي از حاضران در اين باره كه آيا هنر سنتي در دنياي مدرن محكوم به فناست، گفت: «جامعه سنتي قطعاً دچار تهاجم شده كه براي تمام جوامع اتفاق افتاده است. ما مي‌خواهيم از هزاره‌هاي متن بگريزيم و در عالم پيش‌بيني نشده آينده زندگي كنيم. اما مشكل اينجاست كه هنوز به مفهوم اصلي پي‌نبرده‌ايم جامعه سنتي و مدرن با هم در تناقض نيستند. ما از جامعه سنتي ارزش‌هاي متعالي آن را مي‌خواهيم تا به جامعه مدرن اضافه كنيم. هنوز هم كائنات و طبيعت ارزش است حال امكان دارد با توليد انبوه امروز استفاده از هنرهاي سنتي كم شود، اما من معتقدم تا دنيا دنياست هنر سنتي هم وجود دارد و انسان‌هاي امروز بيشتر از گذشته به آن علاقمند هستند. وقتي به بازديد موزه آرميتاژ رفته بودم ديدم كه در سالن هنرهاي مدرن تنها يك يا دو نفر مشغول بازديد از آثار بودند. صف طولاني و بلندي كه جلوي موزه تشكيل شده بود همه به طرف سالن‌هاي هنرهاي سنتي مي‌رفتند. اين خاستگاه هنر سنتي در دنياي مدرن امروز است.»
|
نسخه چاپي
