مولود زندي‌نژاد- كنار حوض فيروزه‌اي و ستون‌هاي سفيد و حجاري شده زيباي رواق هنر ايستگاهي است براي همه كساني كه عشق به هنرهاي ايراني دارند... فرهنگستان هنر چندي است كه رواقش را جلوه‌گاه هنرهاي ايراني كرده و هر ماهه با برگزاري كارگاه و نمايشگاه هنرهاي اصيل و دست‌ساز مي‌كوشد تا توجه بيشتري را به حفظ و اشاعه اين هنرها جلب نمايد.

كارگاه و نمايشگاه هنر «فلزكاري» سومين كارگاهي است كه پس از « آبگينه و سفال» و «كتابت و كتاب‌آرايي» در اين مكان برگزار شده كه هنرمندان علاوه بر عرضه مستقيم آثارشان به خلق زنده آن مي‌پردازند و مخاطب را با نحوه ساخت يك اثر هنري از نزديك آشنا مي‌كنند.

... صداي چكش هنرمندان فرهيخته ايراني فراخواني است كه شما را به تماشاي هنر و مهر ايراني دعوت مي‌كند تا لحظاتي را چند در اين ايستگاه هنر باز بايستيد و نظاره‌گر شوري باشيد كه دستان هنرمند را به خدمت مي‌گيرد و بر پيكر فولاد سخت مي‌تابد تا با هيبتي زيبا جان ‌گيرد و مخاطب را وادارد با ديدن اين آثار زبان تحسين باز گشايد.



در گوشه‌اي از اين رواق «صفر علي بهرام نياكان» نشسته و در حال ساخت نمادهاي عاشورايي است ع‍‍لَم‌هايي كه ما و پدرانمان را درك ملموسي از عشق به حضرت سيدالهشداء(ع) بخشيده است آن هم در هيئات و تكايايي كه از سالها قبل هنوز هم ميزبان اييني است به رسم ارادت در پيشگاه حضرت عشق. آييني كه قدمتش به دوره‌هاي پيش از صفويه باز مي‌گردد كه هنرمندان اصفهاني آن را به اوج رساندند. البته اين آيين در دوره قاجار شكل تازه‌اي به خود گرفت و علامت‌ها هر روز به همت هنرمندانش سنگين‌تر و نشانه‌هاي بيشتري به آن افزوده شد و ...

حالا «صفر علي» را مي‌بيني كه بي هيچ ادعايي آنچنان بر فولاد مي‌كوبد كه با هر كوبش او نداي «عشق» از آن بر مي‌خيزد كه نه تنها نداي حفظ و اشاعه آيين علم گرداني است بلكه آوايي است براي احياء و نگهداري اين هنر اصيل كه متاسفانه در موزه‌هاي خارج از ايران بهايي سنگين دارند و قدرشان بيشتر دانسته شده حال آنكه ما اين هنر و هنرمندان را در كنار خود داريم و براي حفظ آن نمي‌كوشيم.

صفر علي متولد 1332 است او داراي مدرك درجه دو هنري سازمان فني حرفه‌اي قلمزني، استادكاري از سازمان فني حرفه‌اي در رشته مسگري، مدرك درجه 4 هنري از وزارت فرهنگ و ارشاد در رشته طلاكوبي روي فولاد و ... است. از 15 سالگي به اين هنر وارد شده و در نمايشگاه‌هاي «هنر عاشورا»، «باز اين چه شورش است » و « نخستين گردهمايي گنجينه‌هاي از ياد رفته هنر ايراني» شركت داشته است.



يكي ديگر از هنرهايي كه در اين نمايشگاه به چشم مي‌خورد «مشبك كاري‌هايي» است كه «لوديك برزگر نظري» به نمايش گذاشته او كه متولد سال 1340 در تهران است، بيش از سي سال است كه در اين عرصه فعاليت مي‌كند. هنري كه آغازش را متعلق به زماني مي‌دانند که انسان‌هاي ابتدايي از سنگ براي خود چهار ديواري مي‌ساختند و براي استفاده از نور و روشنايي‌اش سوراخ‌هايي را براي پنجره تعبيه مي‌كردند. پنجره‌هايي كه به دليل حس زيبايي دوستي انسان‌ها كم كم به اشكال هندسي تبديل شد و رفته رفته هنري به نام مشبك كاري را به وجود آورد. حال شاهد آثاري از اين هنرمند هستيم كه علاوه بر اسماء‌الحسني و ... نمادهاي ايراني را ساخته كه داراي ظرافت و زيبايي منحصر به فردي است. مشبك ‌هايي كه در دوران صفويه با شيشه‌هاي رنگي تزيين مي‌شد و امروزه در وسايل زينتي از آن بهره مي‌برند.



تماشاي آثار قلم‌زني «كوروش قانوني» خاطرات دوران كودكيمان را زنده مي‌كند آنجا كه در خانه‌هاي ايراني اين آثار ارزشمند، هيبتي خاص به آن‌ها مي‌داد و حالا جاي خود را به اشيايي داده كه از ساير كشورها روانه بازارها و سپس خانه‌هايمان مي‌شوند و جاي خود را به تكه چوب‌هاي بي‌شكل و شمايل و تابلوهاي درهم و اشيايي داده‌اند كه با بهايي سنگين خريداري مي‌شوند. قانوني متولد 1348 است و فارغ‌التحصيل دانشكده ميراث فرهنگي است و علاوه بر ساخت زيور آلات، تنديس‌هاي بسياري را نيز طراحي و ساخته‌است. استفاده از المان‌هاي طبيعت براي طراحي و ساخت آثارش زيبايي منحصر به فردي را به وجود آورده است.



سيني‌ها، جام‌ها و قاب‌ها و ديگر اشياء حكاكي شده در اين نمايشگاه جلوه‌اي ديگر از هنرهاي ايراني است «هراچ مگردون» و «آديس قره پتيان» از هنرمندان ارمني كشورمان هستند كه آثار قابل ملاحظه‌اي را در زمينه حكاكي در اين نمايشگاه عرضه كرده‌اند. «مگردون» متولد سال 1336 در تهران است و از سال 1367 فعاليت‌هاي هنري‌اش را آغاز كرده و در نمايشگاه‌هاي بسياري نيز شركت كرده است؛ «قره پتيان» نيز حكاكي بر روي فلز را انجام مي‌دهد. او متولد سال 1362 در تهران است و بيش از 13 سال است كه در اين رشته فعاليت مي‌كند.



دو غرفه‌ نيز به آثار «مرتضي رهبري» و «سميه اربابي» اختصاص دارد كه در رشته جواهر سازي فعاليت دارند. رهبري متولد سال 1358 در اهواز است و عضو سازمان صنايع دستي در رشته زيور آلات است و نمايشگاه‌هاي زيادي نيز تا كنون از آثارش برگزار كرده. اربابي نيز داراي كارشناس ارشد هنر اسلامي در رشته فلزكاري است. اين دو هنرمند آثار بي‌نظير و زيبايي را در زمينه جواهر سازي در اين نمايشگاه ارائه كرده‌اند. آثاري كه امروزه در تمامي دنيا داراي مخاطبان زيادي است و بهايي سنگين بابتش مي‌پردازند. اما اين هنرمندان به ارزش مادي آن فكر نمي‌كنند بلكه هدفشان را تنها علاقه‌شان شكل مي‌دهد كه دقت و ريزه‌كاري‌هاي زيادي را مي‌طلبد. اربابي نيز در نمايشگاه‌ها و جشنواره‌هاي متعددي شركت كرده سعي دارد تا هنري كه قدمتي به درازاي تاريخ هنري ايران را دارد به نمايش بگذارد هنري كه جاي پاي آن را مي‌‌توان در شهر سوخته كه از شهرهاي صنعتي اواخر هزاره پيش از ميلاد در جنوب شرقي ايران بوده يافت.



هنر «مليله کاري»، محصول کار با طلا ، نقره و مس است که به صورت مفتول‌هاي باريک درآمده است و با صرف وقت و دقت فوق العاده و مهارت هنرمند مليله کار اشياء و ظروفي را مي‌سازد كه با بهره گيري از نگاره‌هاي سنتي و طرح‌هاي اسليمي است و از جمله هنرهايي است كه داراي قدمت فراواني است به طوري كه « آرتور اپهام پوپ » در کتاب « شاهکاري هنر ايران » ضمن اشاره به زرگري و نقره کاري در سال‌هاي بعد از ظهور دين مبين اسلام ، به مقداري مليله که از منطقه «ري» به دست آمده و به قرن 12 ميلادي تعلق دارد اشاره کرده است.

اين هنر همچنان در منطقه زنجان، اصفهان، تبريز و تهران رواج دارد و «حسن بيات» كه در اين كارگاه حضور دارد اين هنر را به نمايش گذاشته است. بيات متولد زنجان در سال 1346 است كه از 20 سالگي در نمايشگاه‌هاي زيادي شركت داشته است.

متاسفانه از آنجا که بيشتر اشياء مليله ايراني اعم از طلا و نقره به دليل استفاده مجدد از فلزش، ذوب شده، نمونه‌هاي زيادي از آثار مليله هم اکنون در دسترس ما نيست و تنها از دوره قاجاريه به اين سو مقداري سرقليان ، گيره استکان يا سيني در اندازه هاي مختلف، گوشواره، سينه ريز و ... باقي مانده که بخشي از آن‌ها در موزه هاي داخلي و خارجي و قسمتي ديگر در مجموعه هاي خصوصي يا نزد خانواده ها نگهداري مي‌شود.



يكي از هنرهايي كه امروزه در ميان هنرهاي صنايع دستي در ميان اقشار مختلف طرفداران زيادي دارد هنر «فيروزه كوبي» است. اين هنر از زيبايي خاصي برخوردار است و بي‌شك بسياري از مخاطبين را به خود جلب مي‌نمايد. اين رشته از صنايع دستي قدمتي حدود شصت سال دارد و شخصي بنام يوسف حکميان معروف به محمد رضا در مشهد کار فيروزه کوبي بر روي زينت آلاتي مانند دستبند، گل سينه، گوشواره و .... را شروع نمود و حدود بيست سال بعد اين صنعت توسط صنعتگر ديگري بنام حاج داداش از مشهد به اصفهان برده شد. در اين كارگاه مي‌توانيد از نزديك با مراحل ساخت اين هنر آشنا شويد « باقر نفري» از هنرمنداني است كه با دقتي خاص فيروزه ها را در كنار هم مي‌‌نشاند و آثار زيبايي را خلق مي‌كند كه هر بيننده‌اي از تماشاي آن لذت مي‌برد. اين هنرمند جوان متولد 1362 در اصفهان است و در نمايشگاه‌‌ها و جشنواره‌هاي مختلفي تا كنون آثارش را به نمايش گذاشته.

هنگامي كه به ديدن اين آثار مي‌آييد اگر كمي دقت كنيد متوجه خواهيد شد كه بسياري از اشياء و لوازمي كه هم‌اكنون از خارج ايران وارد مي‌شوند و بسياري از هموطنان، مشتريان پرو پا قرص اين كالاها و لوازم هستند، با كمي دقت در اطرافمان هست و باقي كپي آنها از همين محصولات وطني است.

اگرمي‌خواهيد ميهمان هنرهاي ايراني شويد كافي است كه سري به رواق هنر در خيابان ولي‌عصر(عج)، پايين‌تر از چهارراه طالقاني، كنار ساختمان فرهنگستان هنر بزيند كه تا 27 مهر ميزبان كليه علاقه‌مندان خواهد بود.

تصاوير اين نمايشگاه و كارگاه را اينجــــــا مشاهده فرماييد.